Dharm News: લગ્ન માટે જન્માક્ષર મેળવવું એ પ્રથમ ક્રિયા છે જે લગ્ન જીવનને સુખી બનાવવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. જે ઘરમાં લગ્ન કરવા યોગ્ય યુવક કે યુવતી હોય, તે ઘરના માતા-પિતા આ બાબતે ચિંતિત રહે છે. કુંડળીના મેચિંગમાં ગોત્રને ચોક્કસપણે ગણવામાં આવે છે. જો કે ગોત્ર દરેક જાતિના લોકોમાં જોવા મળે છે, પરંતુ બ્રાહ્મણ પરિવારોમાં પ્રવરનું ખૂબ મહત્વ છે. પુરાણ અને સ્મૃતિ ગ્રંથો અનુસાર જો કોઈ છોકરી સંબંધી હોય પરંતુ પ્રવર ન હોય તો આવી છોકરીના લગ્નની મંજૂરી આપી શકાય નહીં.
સંતાન ગોત્ર શું છે?
આ સાત ઋષિઓ મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર, જનદગ્નિ, ભારદ્વાજ, ગૌતમ, અત્રિ, વશિષ્ઠ, કશ્યપ અને આઠમા ઋષિ અગસ્તિને સંતાન ગોત્ર કહેવામાં આવે છે. એટલે કે જે વ્યક્તિનું ગોત્ર ભારદ્વાજ છે, તેના પૂર્વજ ઋષિ ભારદ્વાજ છે અને તે વ્યક્તિ આ ઋષિના વંશજ છે. પાછળથી ગોત્ર ધાર્મિક પરંપરા સાથે સંકળાયેલું બન્યું અને લગ્ન દરમિયાન તેનો ઉપયોગ થવા લાગ્યો.
ઋષિઓની સંખ્યા લાખો કરોડ હોવાથી ગોત્રોની સંખ્યા પણ લાખો કરોડ ગણાતી હતી. પરંતુ સામાન્ય રીતે મૂળ આઠ ગોત્રોને આઠ ઋષિઓના નામ પરથી ગણવામાં આવે છે જેમના વંશમાં અન્ય ગોત્રોની રચના થઈ હતી. મહાભારતના શાંતિ પર્વમાં મૂળ ચાર ગોત્રોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે જે અંગીરા, કશ્યપ, વશિષ્ઠ અને ભૃંગુ છે.
પ્રવર શું છે?
લગ્નને અંતિમ સ્વરૂપ આપતી વખતે ગોત્રની સાથે સાથે પ્રવરનું પણ ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે.પ્રવરનું નામ પણ પ્રાચીન ઋષિમુનિઓના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જો કે, બંને વચ્ચેનો તફાવત એ છે કે ગોત્ર રક્ત સાથે સંબંધિત છે જ્યારે પ્રવર આધ્યાત્મિકતા સાથે સંબંધિત છે.
માળીનું નસીબ ચમક્યું, અબજોપતિએ 51 વર્ષના ફૂલવાળાને દત્તક લીધો, કરોડોની સંપત્તિનો વારસો મળશે
પૈસા તૈયાર રાખો! સરકાર ફરી આપી રહી છે સસ્તું સોનું ખરીદવાની તક, આ તારીખે ખુલશે સ્કીમ
પ્રવરને ગોત્ર હેઠળ ગણવામાં આવતા હોવાથી, જાતિમાં અંતઃપત્નીની પ્રથા પ્રવરને પણ લાગુ પડવા લાગી. બ્રાહ્મણોમાં ગોત્ર પ્રવરનું ઘણું મહત્વ છે. ગૌતમ ધર્મ સૂત્રમાં પણ અસમાન પ્રથમ લગ્ન અંગે સૂચનાઓ આપવામાં આવી છે. એટલે કે છોકરી એક જ પ્રવર કે ગૌત્રના પુરુષને ન આપવી જોઈએ.
( નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય માન્યતાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. લોક પત્રિકા માહિતીની પુષ્ટિ કરતું નથી )