ભારતીય કિસાન સભાએ ગુરુવારે કહ્યું કે, ડાય-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ (ડીએપી) ખાતર પર વિશેષ સબસિડી વધારવાના કેન્દ્રીય કેબિનેટના નિર્ણયથી ખેડૂતોના હિતોની રક્ષા કરવાને બદલે કંપનીઓના નફામાં વધારો થશે. ખેડૂત સંગઠને ગુરુવારે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, “અખિલ ભારતીય કિસાન સભા (એઆઈકેએસ) નું માનવું છે કે ડાય-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ પર વિશેષ સબસિડી વધારવાના સરકારના નિર્ણયથી ખેડૂતોના હિતોનું રક્ષણ કરવાને બદલે કંપનીઓના નફામાં વધારો થશે.” એઆઇકેએસએ જણાવ્યું હતું કે નવેમ્બર 2012થી યુરિયાની કિંમત 45 કિલોની બેગ દીઠ રૂ.266.50 નક્કી કરવામાં આવી છે, પરંતુ મોરિએટ ઓફ પોટાશ (એમઓપી)ના ભાવ 2009-10ના 4,455 રૂપિયા પ્રતિ ટનથી વધીને ઓગસ્ટ, 2023માં ટન દીઠ રૂ.34,644 થયા છે.
)
ડીએપીના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો
“ડાય-એમોનિયમ ફોસ્ફેટનો ભાવ 2009-10માં ટન દીઠ રૂ.9,350 હતો તે વધીને 2023 (ઓગસ્ટ)માં ટન દીઠ રૂ.27,000 થયો હતો. બીજી તરફ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ખાતર સબસિડીમાં 87,339 કરોડ રૂપિયાનો ધરખમ ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. નિવેદન અનુસાર, “નાણાકીય વર્ષ 2022-23 ના કેન્દ્રીય બજેટમાં, (વાસ્તવિક) ખાતર સબસિડી 2,51,339 કરોડ રૂપિયા હતી. જ્યારે 2023-24ના બજેટ (સુધારેલા)માં આ મથાળા હેઠળનો ખર્ચ માત્ર રૂ.1,88,894 કરોડ હતો. જે 2022-23ની તુલનામાં 62,445 કરોડ રૂપિયા ઓછા હતા. 2024-25ના બજેટના અંદાજમાં ખાતરની સબસિડી 1,64,000 કરોડ રૂપિયા છે, જે પણ પાછલા નાણાકીય વર્ષ કરતા 24,894 કરોડ રૂપિયા ઓછી છે. ’’
ઘરેલું ઉત્પાદન ઓછું
છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં, ઘરેલું ઉત્પાદન તમામ ખાતરોની માંગથી ઓછું થઈ ગયું છે અને ભારત વધુને વધુ આયાત પર નિર્ભર બન્યું છે. અમે અમારી જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે પીએન્ડકે (ફોસ્ફેટિક અને પોટાશ) આધારિત ખાતરોની આયાત પર મોટા પ્રમાણમાં નિર્ભર છીએ. “ખાતરોના કુલ પુરવઠામાં આયાતનો હિસ્સો ડીએપી માટે ૬૦ ટકાથી લઈને એમઓપી માટે ૧૦૦ ટકા સુધીનો છે. આનાથી ભારતના કૃષિ ઉત્પાદન અને ખાદ્ય સુરક્ષામાં સંવેદના આવી છે. ’’
ખાતર કંપનીઓના નફાનું માર્જિન વધ્યું
નિવેદનમાં વિવિધ અધ્યયનોને ટાંકીને દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ખાતર કંપનીઓના નફાનું માર્જિન ૨૦૨૨ માં વધીને ૩૬ ટકા થઈ ગયું છે. અને 2007-08ની વૈશ્વિક કટોકટી પછી આ સૌથી વધુ છે. તેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે રૂપિયાના વિનિમય દરમાં ઘટાડાને કારણે કટોકટી વધુ વકરી છે. સાથે જ ખાતરની ઉપલબ્ધતાની પણ ભારે અછત વર્તાઈ રહી છે. સરકારે બુધવારે વધારાની સબસિડીને 31 ડિસેમ્બર, 2024 થી આગળ વધારવાનો નિર્ણય કર્યો છે, જેથી ડીએપી ખાતર ખેડૂતો સુધી 1,350 રૂપિયા પ્રતિ બેગના દરે પહોંચે.
લોકો આ આઈપીઓમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે પૈસા, જીએમપી ₹80થી વધીને ₹95, હજુ પણ છે બોલી લગાવવાની તક
મિથુન અને સિંહ સહિત આ ચાર રાશિના લોકોને નોકરી અને વ્યવસાયમાં મળી શકે છે સારી તકો
આના કારણે સરકારી તિજોરીને 3,850 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થશે. ગયા વર્ષે, કેન્દ્ર સરકારે 1 એપ્રિલથી 31 ડિસેમ્બર, 2024 સુધીના સમયગાળા માટે ડિ-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ પર 2,625 કરોડ રૂપિયાના એક વખતના વિશેષ પેકેજની જાહેરાત ટન દીઠ 3,500 રૂપિયા પ્રતિ ટન કરી હતી. આ પેકેજ બિન-યુરિયા પોષક તત્વો પર સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવેલી પોષક-આધારિત સબસિડી (એનબીએસ) ઉપરાંત હતું. ખેડૂતોને પોષણક્ષમ ભાવે ડીએપીની સતત ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.