દુનિયાભરમાં એવી ચર્ચા ચાલી રહી છે કે શું વિવિધ દેશો વિશ્વ મંચ પર તેમની પ્રતિષ્ઠા અને છબીને કલંકિત કરવાના ડરથી કોવિડ-19ના મૃત્યુદરને છુપાવે છે? નેચરમાં પ્રકાશિત એક અહેવાલમાં આ દાવો લંડનમાં ‘ધ ઈકોનોમિસ્ટ’ મેગેઝિન દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી પદ્ધતિ અને ડેટા પર આધારિત છે. નેચરે દાવો કર્યો હતો કે કોવિડ-19થી થયેલા વાસ્તવિક મૃત્યુ સરકારી આંકડા કરતા બે થી ચાર ગણા વધારે હોઈ શકે છે. નેચરમાં પ્રકાશિત થયેલો અહેવાલ મશીન આધારિત પ્રક્રિયા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેમાં એકત્ર કરાયેલા ડેટાના આધારે મૃત્યુને લઈને આ અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો છે. આ સંશોધનમાં વિશ્વભરના દેશો દ્વારા કોવિડ-19ના લોકોને રિપોર્ટ કરવાની રીતોના ઉદાહરણો આપીને આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે.
ઉદાહરણ તરીકે નેધરલેન્ડ્સમાં રોગચાળાના શરૂઆતના દિવસોમાં, ફક્ત તે જ લોકોને કોવિડથી મૃત માનવામાં આવ્યા હતા જેઓ ચેપગ્રસ્ત થયા પછી હોસ્પિટલમાં દાખલ થયા હતા અને ત્યાં મૃત્યુ પામ્યા હતા. બીજી તરફ, બેલ્જિયમમાં શરદીથી પીડિત લોકોના મૃત્યુને પણ પરીક્ષણ વિના કોવિડ -19 થી મૃત્યુ માનવામાં આવે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, શ્રીમંત દેશોમાં કોરોનાને કારણે થયેલા વાસ્તવિક મૃત્યુ તેમના વર્તમાન આંકડા કરતા ત્રીજા ભાગથી વધુ હોઈ શકે છે. જ્યારે ગરીબ દેશોમાં આ સંખ્યા વર્તમાન આંકડા કરતા 20 ગણી વધારે હોઈ શકે છે. રિપોર્ટમાં એવો પણ દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે 1918-20 વચ્ચે સ્પેનિશ ફ્લૂની મહામારી પછી કોરોના મહામારી સૌથી મોટી મહામારી છે.
WMD ડેટા અનુસાર 2021ના અંત સુધીમાં રશિયામાં કોરોનાના કારણે 3 લાખથી વધુ લોકોના મોત થયા હતા, પરંતુ વાસ્તવિક મૃત્યુઆંક 10 લાખને પાર કરી શકે છે. એ જ રીતે, ભારત અને ચીન સહિત 100 થી વધુ દેશોમાં વધારાના મૃત્યુના આંકડા જાહેર કરવામાં આવ્યા નથી. તેનું કારણ એ હોઈ શકે છે કે આ દેશોની સરકાર મૃત્યુના આંકડા એકત્ર કરી રહી નથી અથવા તેને ઝડપથી પ્રકાશિત કરવામાં આવી રહી નથી. જ્યારે આ દેશોમાં કોવિડ-19ને કારણે લાખો લોકોના મોત થયા છે.
ગયા વર્ષે કોરોનાના બીજી લહેર દરમિયાન ભારતમાં મૃત્યુનો તાંડવ જોવા મળ્યો હતો. દેશમાં કોરોનાની શરૂઆતથી અત્યાર સુધીમાં 4,87,000 થી વધુ લોકોના મોત નોંધાયા છે. પરંતુ ઈકોનોમિસ્ટના આ મોડલના આધારે દેશમાં 50 લાખથી વધુ મોતનો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો છે.