India NEWS: ભારત સરકાર પણ હીટ વેવના આગમન પહેલા ચેતવણી આપે છે કે સાવચેત રહો, નહીં તો તમે હીટ વેવમાં ફસાઈ જશો. દર વર્ષે, IMD હીટ વેવના આગમન પહેલાં ચેતવણી જારી કરે છે, જે ઉત્તર ભારતીયોના જીવનમાં આફતની જેમ આવે છે, જેના વિશે વિચારીને મનમાં ડર આવી જાય છે. આ વખતે એપ્રિલ મહિનામાં જ એટલી ગરમી છે કે લોકોએ ધાર્યું ન હતું. હવે IMDની ચેતવણીએ બાકીનું કામ પૂર્ણ કરી લીધું છે. IMD એ થોડા દિવસો પહેલા ચેતવણી જારી કરીને કહ્યું હતું કે આગામી ત્રણ મહિનામાં દેશના લગભગ દરેક રાજ્ય અને પ્રદેશમાં તીવ્ર ગરમી પડશે. મતલબ કે આ વખતે ગરમીનું મોજું અન્ય વર્ષો કરતાં લાંબું ચાલશે.
પીએમ મોદીએ ખાસ બેઠક યોજી
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 11 એપ્રિલે ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) સાથે હીટ વેવને લઈને ખાસ બેઠક કરી હતી. IMDએ જારી એલર્ટમાં કહ્યું છે કે આગામી ત્રણ મહિનામાં 10-20 દિવસ સુધી ગરમીનું મોજું જોવા મળી શકે છે. વાસ્તવમાં તે માત્ર એકથી ત્રણ દિવસ સુધી ચાલે છે. ગરમીની લહેર દેશની આર્થિક સ્થિતિને પણ અસર કરે છે કારણ કે આ સમયગાળા દરમિયાન પાકને ભારે નુકસાન થાય છે. તે જ સમયે, સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ પણ છે.
હીટ વેવ શું છે?
WHO અનુસાર જ્યારે કોઈ વિસ્તારમાં તાપમાન સતત બે દિવસ સુધી સામાન્ય તાપમાન કરતા 4.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધુ હોય, ત્યારે તેને ‘હીટ વેવ’ કહેવામાં આવે છે. તે જ સમયે, જો હવાનું તાપમાન સામાન્ય કરતા 6.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધુ હોય, તો તેને ખતરનાક હીટ વેવની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન ગરમ હવા શરીરને ચુંટવા લાગે છે.
ભારે તરંગો શા માટે થાય છે?
‘ક્લાઈમેટ ચેન્જ’ પર કામ કરતી આંતરરાષ્ટ્રીય એનજીઓ વર્લ્ડ વેધર એટ્રિબ્યુશન (WWA)એ વર્ષ 2023માં એક રિપોર્ટ પ્રકાશિત કર્યો હતો. આ અહેવાલમાં બહાર આવ્યું છે કે આટલી તીવ્ર ગરમી કે ઠંડી પાછળનું કારણ શું છે? રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ માનવ પ્રેરિત ક્લાઈમેટ ચેન્જ છે, જેના કારણે ભારતમાં ગરમીનું મોજું ઝડપથી વધી રહ્યું છે. ભારતીય હવામાન વિભાગના વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર, વર્ષ 2024ના કેટલાક મહિનાઓ સુધી અલ નીનોની અસર રહેશે, જેની અસર ભારતની સાથે સાથે વિશ્વના અન્ય દેશો પર પણ પડશે.
ભારતમાં હીટ વેવની સ્થિતિ જોખમી છે
ભારતમાં ગ્રીનહાઉસ વાયુઓની અસરો અને તેના કારણે થતા વાતાવરણમાં થતા પરિવર્તનો ખૂબ જ ખતરનાક બની રહ્યા છે. આ જ કારણ છે કે ભારતનું તાપમાન ખતરનાક રીતે વધી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં આપણે દર વર્ષે દુષ્કાળ જેવી પરિસ્થિતિનો સામનો કરવો પડે છે. આબોહવા પરિવર્તનને કારણે ગરમીના મોજા લાંબા સમય સુધી રહે છે.
ગરમીના મોજાને કારણે દર વર્ષે મૃત્યુની સંખ્યા
છેલ્લા 12 વર્ષમાં ગરમીના કારણે 11 હજારથી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. 2012 થી 2014 સુધી દર વર્ષે 1200 લોકો હીટ વેવને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. વર્ષ 2015માં આ આંકડો 1900ને પાર કરી ગયો હતો. 2016 પછી ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ 2019માં મૃત્યુઆંક ફરી એકવાર 1200ને પાર કરી ગયો હતો. 2020 પછી સતત ચાલી રહેલા જાગૃતિ અભિયાનને કારણે મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. આ જ કારણ હતું કે વર્ષ 2023માં 14 રાજ્યોમાં હીટ વેવને કારણે 264 લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે વર્ષ 2022માં હીટ વેવને કારણે 30 લોકોના મોત થયા હતા. જો કે, IMD અનુસાર, હીટ વેવને મૃત્યુનું બીજું નામ માનવામાં આવે છે.
IMDએ મુંબઈ માટે એલર્ટ જાહેર કર્યું
ઉત્તર ભારત અને દક્ષિણ ભારતમાં તાપમાન દરરોજ વધી રહ્યું છે. બેંગલુરુમાં ગરમીની લહેર ચાલી રહી છે અને મહારાષ્ટ્રના કેટલાક ભાગોમાં પણ તાપમાન ખૂબ ઊંચું છે. જો તમે મુંબઈવાસી છો અને શહેરની ગરમીથી કંટાળી ગયા છો, તો ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) દ્વારા જાહેર કરાયેલા મુંબઈ હવામાન અપડેટ પર એક નજર નાખો માટે પણ મહત્તમ તાપમાનની આગાહી કરવામાં આવી છે.
ઈરાન-ઈઝરાયેલ યુદ્ધની સીધી અસર સોના-ચાંદીના ભાવ પર થશે, ટૂંક જ સમયમાં 1 લાખનું એક તોલું થઈ જશે
6,6,6,2… મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીએ માત્ર 4 બોલમાં આખી મેચ પલટી નાખી, હાર્દિક પંડ્યા ટગર-ટગર જોતો રહી ગયો
સલમાન ખાનના ઘરે ફાયરિંગ કેસમાં પોલીસનો સૌથી મોટો ખુલાસો, આરોપીનું જબરું કનેક્શન બહાર આવતા હાહાકાર
હીટ વેવમાં તમારી જાતને કેવી રીતે બચાવવી?
1. જો તમે ગરમીના મોજાથી બચવા માંગતા હોવ તો પુષ્કળ પાણી પીઓ. શરીરમાં પાણીની કમી ન થવા દો. દરરોજ ત્રણ લિટર પાણી પીવાનો પ્રયાસ કરો. ફળો, જ્યુસ અને લીલા શાકભાજીનું વધુ પ્રમાણમાં સેવન કરો.
2. પુષ્કળ ફળો પણ ખાઓ. તમે જેટલા વધુ ફળો ખાશો તેટલું તમારું મેટાબોલિઝમ મજબૂત થશે.
3. દરરોજ વ્યાયામ કરો. ઇન્ડોર કસરત અથવા યોગ કરવાનો પ્રયાસ કરો. જો તમને સવારે કસરત કરવી ગમે તો 9 વાગ્યા પહેલા કરી લો.
4. કેફીન અથવા આલ્કોહોલનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરો કારણ કે તે તમારા શરીરની ગરમીમાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે.
5. દિવસ દરમિયાન રૂમને ઠંડુ રાખવા માટે, ઘાટા રંગના પડદા અને બ્લાઇંડ્સ બંધ રાખો. આ રૂમને ગરમ કરશે નહીં.
6. ઘરના બાળકો, વડીલો અને પ્રાણીઓને સાંજના સમયે જ ઘરની બહાર જવા દો. તેમને તડકામાં બિલકુલ બહાર ન કાઢો.
7. જો તમે ઓફિસ, સ્કૂલ કે કોઈ કામ માટે બહાર જાવ છો તો તમારી બેગમાં પાણીની બોટલ, ખાદ્યપદાર્થો, છત્રી, ટોપી કે ચશ્મા રાખો.