અત્યારે તમે ગોવા-દિલ્હી-મુંબઈ-હિમાચલ-કેરળ, મસૂરી કે માઉન્ટ આબુની મુલાકાત લેવાનો પ્લાન બનાવો છો, પણ વિચારો કે ટૂંક સમયમાં તમને અવકાશમાં ફરવાનો મોકો મળી શકે છે. હવે એ દિવસ દૂર નથી જ્યારે એક વર્ષમાં પૃથ્વી પરથી 400 ફ્લાઈટ્સ ઉપડશે એટલે કે રોજની સરેરાશ એક કરતાં વધુ ફ્લાઈટ્સ. તમને લાગશે કે આ એક સપનું છે તો જાણી લો કે ઘણા લોકો અવકાશની મુસાફરી કરીને આવ્યા છે અને વિશ્વમાં તમારા અને અમારા જેવા 800થી વધુ લોકોએ અવકાશની ભવિષ્યની સફર માટે ટિકિટ પણ બુક કરાવી છે.
સ્પેસ ટ્રાવેલ માટે તેમની ટ્રેનિંગ પણ ચાલી રહી છે અને ટૂંક સમયમાં તેઓ આ જગ્યા પર ફરવા માટે તૈયાર થઈ રહ્યા છે. સ્પેસ ટુરિઝમ જેવા મોંઘા પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવા માટે વિશ્વના ત્રણ સૌથી ધનિકો આગળ આવ્યા છે… રિચર્ડ બ્રેન્સનની કંપની વર્જિન ગેલેક્ટિક, જેફ બેઝોસની કંપની બ્લુ ઓરિજિન અને એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સ આ દિશામાં સફળ થનારી પ્રથમ કંપનીઓમાં સામેલ છે. આ પહેલા હવે ચીનની એક કંપની પણ મોટી યોજના સાથે આગળ આવી છે. આ સાથે બીજા ઘણા દેશોમાં પ્રોજેક્ટ ચાલી રહ્યા છે.
વિશ્વના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસ-એક્સે વર્ષ 2021માં ચાર લોકોને સ્પેસ વોકની તક આપી હતી. કરોડોની આ સફર અમેરિકન બિઝનેસમેન જેરેડ ઈસાકમેને સ્પોન્સર કરી હતી અને બાકીના ત્રણ લોકોને અલગ-અલગ ફિલ્ડમાંથી લઈ જવા માટે પસંદ કર્યા હતા. વર્જિન ગેલેક્ટિક અને બ્લુ ઓરિજિન પછી, સ્પેસ-એક્સ સ્પેસ ટુરિઝમ માટે ટ્રિપ્સ આપનારી ત્રીજી કંપની હતી. અવકાશ યાત્રા માટે ક્યા સ્તરે તૈયારીઓ ચાલી રહી છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે વર્જિન ગેલેક્ટીક કંપની આવા બે એરક્રાફ્ટ કેરિયર્સ તૈયાર કરી રહી છે જે અવકાશમાં સેંકડો ફ્લાઈટ્સ લોન્ચ કરવાની ક્ષમતા હાંસલ કરી શકે છે.
તે મોટી સંખ્યામાં અવકાશ પ્રવાસીઓને લઈ જવા અને લાવવામાં મદદ કરી શકે. વર્જિન ગેલેક્ટીક કંપની બ્રિટિશ અબજોપતિ રિચર્ડ બ્રેન્સનની છે. આ ફ્લાઈટ્સ માટે, લોકો તેમની સીટ 200,000 યુએસ ડોલર એટલે કે 1.5 થી 20 મિલિયન ભારતીય રૂપિયામાં બુક કરાવી રહ્યા છે. લોકોના ઉત્સાહ અને બુકિંગની માંગને જોતા, વર્ષ 2025 સુધીમાં, કંપની નિયમિતપણે ફ્લાઇટ્સ વાર્ષિક 400 સુધી લઈ જવાની તૈયારી કરી રહી છે. બ્લુ ઓરિજિને ગયા મહિના સુધી આવી પાંચ ટ્રિપ પૂર્ણ કરી છે. સ્પેસ-એક્સ કંપની આગામી વર્ષોમાં આવી વધુ ચાર ટ્રિપ્સની તૈયારી કરી રહી છે.
જાપાની ઉદ્યોગપતિ યુસાકુ મેઝાવાએ 2023 માટે સ્પેસ-એક્સ ફ્લાઇટ બુક કરી છે અને તેની સાથે અન્ય 8 લોકોને આમંત્રિત કર્યા છે. વર્જિન ગેલેક્ટીક કહે છે કે ભાવિ સફર માટેની તૈયારીઓ પૂરજોશમાં છે. 800 થી વધુ લોકો રાહ જોઈ રહ્યા છે. સ્પેસ-એક્સની યોજના આવનારા સમયમાં અંતરિક્ષની સાથે ચંદ્ર અને મંગળ પર પણ ફ્લાઈટ મોકલવાની છે, પરંતુ ઈલોન મસ્ક પણ લોકોને ત્યાં વસાવવાની પોતાની યોજનાનો ઘણી વખત ઉલ્લેખ કરી ચૂક્યા છે. અત્યારે સ્પેસ ટ્રીપ માટે સાડા ત્રણ કરોડ રૂપિયા (ભારતીય ચલણમાં) સુધીનો ખર્ચ કરવામાં આવી રહ્યો છે, પરંતુ કંપનીઓ ટૂંકી સફર અને રિયુઝેબલ સ્પેસક્રાફ્ટ તૈયાર કરીને આ ખર્ચને 1.5 કરોડ રૂપિયા સુધી લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે.
વર્જિન ગેલેક્ટીકની યોજના વર્ષ 2025 સુધીમાં દર વર્ષે 400 પ્રવાસી ફ્લાઇટને અવકાશમાં મોકલવાની તૈયારી કરવાની છે. કંપની છેલ્લા 15 વર્ષથી આ મિશન પર વ્યસ્ત હતી. વર્ષ 2021 માં, કંપની અવકાશમાં પ્રથમ વ્યાવસાયિક માનવ ફ્લાઇટ મોકલવામાં સફળ રહી. જ્યારે પ્રથમ ફ્લાઈટ સ્પેસ વોક પર ગઈ ત્યારે વર્જિન ગ્રુપના માલિક રિચાર્ડ બ્રેન્સન પણ તેમાં સવાર હતા. હવે આ પ્રકારની આગામી ફ્લાઇટ 2023માં મોકલવાની તૈયારી છે અને કંપની વર્ષ 2025 સુધીમાં વાર્ષિક 400 થી વધુ ફ્લાઇટ્સ મોકલવાની ક્ષમતા હાંસલ કરવા પર કામ કરી રહી છે.
ચીનની એક કંપની સીએએસ સ્પેસ એવી ટેક્નોલોજી પર કામ કરી રહી છે જે નાના અવકાશયાન અને રોકેટ મોકલી શકે છે અને ફરીથી વાપરી શકાય તેવું સ્પેન વાહન તૈયાર કરી શકે છે જેથી નાના પેસેન્જર ટ્રિપ્સ દ્વારા અવકાશ યાત્રાનો ખર્ચ ઘટાડી શકાય. આવતા વર્ષે એટલે કે 2023માં આ કંપની તેની પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ મોકલશે. સ્પેસ ટુરિઝમની આ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ચીનના એક સ્ટાર્ટઅપે વિશ્વના મોટા શહેરો જેમ કે બેઈજિંગ-દુબઈ વગેરેને એક કલાકની ફ્લાઈટ દ્વારા જોડવાની યોજના પર કામ શરૂ કર્યું છે.
વર્જિન ગેલેક્ટીક તેના ભાવિ અવકાશ પ્રવાસીઓ માટે પેન્સિલવેનિયા, યુએસએમાં તાલીમ લઈ રહી છે. બુકિંગ કરાવનારા સેંકડો લોકો અહીંના નેશનલ એરોસ્પેસ ટ્રેનિંગ એન્ડ રિસર્ચ સેન્ટરમાં તાલીમ લઈ રહ્યા છે. આમાં લોકોને શીખવવામાં આવી રહ્યું છે કે કેવી રીતે સ્પેસ ટ્રાવેલ દરમિયાન સુરંગ જેવા રોકેટ કે કેપ્સ્યુલમાં બેસીને ગુરુત્વાકર્ષણની અસરોનો સામનો કરવો. આ સાથે લોકોના બ્લડ ટેસ્ટ તેમના શ્વાસને નિયંત્રિત કરવાની ક્ષમતા અને અન્ય શારીરિક પરીક્ષણો પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે.
12 એપ્રિલ, 1961ના રોજ સોવિયેત અવકાશયાત્રી યુરી ગાગરીન અવકાશમાં પહોંચનાર પ્રથમ માનવ બન્યા. તેના લગભગ 60 વર્ષ પછી, આજે માણસ અવકાશ યાત્રા અને પર્યટન કરવા સક્ષમ બન્યો છે. નવી વસ્તુઓમાં રસ ધરાવતા લોકો માટે આ એક સારી તક હશે, જ્યારે તેઓ આ સ્થાનથી આગળ જઈને બ્રહ્માંડના નવા રહસ્યોથી પરિચિત થઈ શકશે અને આ પૃથ્વી પરથી તેમની ધરતીને જોઈ શકશે.