રંગોનો તહેવાર હોળી હવે માત્ર થોડા જ પગલાં દૂર છે. આ તહેવાર લખનૌમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે લખનૌના નવાબો હોળી કેવી રીતે ઉજવતા હતા. તો તમને જણાવી દઈએ કે નવાબો પણ હોળી ધામધૂમથી ઉજવતા હતા. હિંદુ અને મુસ્લિમ બંને સાથે મળીને આ તહેવાર ઉજવતા હતા. પરંતુ સૌથી આશ્ચર્યની વાત એ છે કે અવધના ચોથા નવાબ અસફુદ્દૌલા હોળી પર લગભગ પાંચ લાખ રૂપિયા ખર્ચ કરતા હતા.
નવાબ અસફુદ્દૌલા 1775 થી 1797 સુધી અવધના નવાબ હતા. તેમણે 22 વર્ષ શાસન કર્યું અને સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે લગભગ 22 વર્ષના તેમના શાસન દરમિયાન તેમણે હોળીના તહેવાર પર દર વર્ષે પાંચ લાખ રૂપિયા ખર્ચ્યા. લખનૌના અર્થશાસ્ત્રી ડૉ. દેવેશે જણાવ્યું કે તે સમયના પાંચ લાખ રૂપિયા અત્યારે લગભગ 50 કરોડ રૂપિયા બરાબર કહી શકાય. એટલે કે નવાબ આટલી મોટી રકમથી હોળી રમતા હતા. લખનૌના જાણીતા ઈતિહાસકાર ડો.રવિ ભટ્ટે જણાવ્યું હતું કે નવાબ શિયા મુસ્લિમ હતા અને તમામ ધર્મોનું સન્માન કરતા હતા. ગંગા જામુની તહઝીબનું ઉદાહરણ આજે લખનૌમાં નવાબોના કારણે જ આપવામાં આવે છે.
હવે વાત કરીએ કે નવાબો હોળી કેવી રીતે ઉજવતા હતા, જ્યારે નવાબ અસફુદ્દૌલા 1775માં લખનૌ આવ્યા ત્યારે તેમણે હોળીનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવાનું શરૂ કર્યું. દેશના ઘણા મોટા ઈતિહાસકારો તેમના પુસ્તકોમાં લખે છે કે નવાબ અસફ-ઉદ-દૌલા હોળી અને આખા ફાલ્ગુન મહિનામાં લગભગ પાંચ લાખ રૂપિયા ખર્ચ કરતા હતા. બધી બેગમો હોળીના ગીતો ગાતી. આટલું જ નહીં, બધા નવાબ અને બેગમો સાથે મળીને અલગ-અલગ પ્રકારના કપડાં પહેરતા હતા અને ઘરે બનાવેલા વિવિધ રંગોથી હોળી રમતા હતા. નવાબોના સમયમાં આખું શહેર ઉજવણી કરતું હતું.
ઈતિહાસ ડો. રવિ ભટ્ટે જણાવ્યું કે નવાબ અસફુદ્દૌલા પછી અવધના છઠ્ઠા નવાબ સઆદત અલી ખાન પણ હોળી રમતા હતા અને ખૂબ જ ઉજવણી કરતા હતા. ઈમામબારાના પરિસરમાં નવાબો પણ હોળી રમ્યા છે. એટલું જ નહીં, રૂમી ગેટ, જેને લખનૌની સિગ્નેચર ઈમારત કહેવામાં આવે છે, અહીં નવાબ સામાન્ય લોકોની સાથે રંગોનો તહેવાર મનાવતા હતા.