Education Budget 2024: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સંસદમાં વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું, જેમાં તેમણે શિક્ષણ ક્ષેત્રે અત્યાર સુધી કરેલા પ્રયાસો વિશે ઘણી માહિતી આપી હતી. તેમણે ગૃહમાં કહ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશમાં અત્યાર સુધીમાં 390 યુનિવર્સિટીઓ ખોલવામાં આવી છે, જ્યારે 54 લાખ લોકોને રિસ્કિલ કરવામાં આવ્યા છે. ચાલો જાણીએ બજેટની ખાસ વાતો-
કેન્દ્રીય બજેટ 2024-25: વર્ષ 2024ના બજેટમાં શું છે?
- નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી (NEP) દ્વારા પરિવર્તનકારી સુધારાની શરૂઆત કરવામાં આવી રહી છે.
- STEM (સાયન્સ, ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને મેથેમેટિક્સ) કોર્સમાં 43 ટકા મહિલાઓ નોંધાયેલી છે, જે વિશ્વમાં સૌથી વધુ છે.
- સ્વ-રોજગાર માટે PM મુદ્રા યોજના હેઠળ 22.5 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી.
- પીએમ મુદ્રા યોજના હેઠળ મહિલાઓના રોજગાર માટે મહિલા ઉદ્યોગ સાહસિકોને 30 કરોડની લોન આપવામાં આવી હતી.
- 1.4 કરોડ યુવાનોને સ્કીલ ઈન્ડિયા યોજનાનો લાભ મળ્યો.
- સ્કીલ ઈન્ડિયા મિશન હેઠળ, 20 થી વધુ કેન્દ્રીય મંત્રાલયો/વિભાગો દ્વારા સમગ્ર દેશમાં વિવિધ કૌશલ્ય વિકાસ યોજનાઓ લાગુ કરવામાં આવી છે.
- દેશમાં 7 નવી IIT અને 7 નવી IIM ખોલવામાં આવી.
- છેલ્લા દસ વર્ષમાં 390 યુનિવર્સિટીઓ ખોલવામાં આવી છે.
કેન્દ્રીય બજેટ 2023-24: શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 13% વધુ બજેટ
સરકારે વર્ષ 2023માં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 1,12,899 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા હતા, જે પાછલા નાણાકીય વર્ષની સરખામણીમાં 13% કરતા વધુ હતા. આ બજેટમાં સરકારે એકલવ્ય શાળાઓ માટે 38000 થી વધુ શિક્ષકોની ભરતી કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ બજેટમાં શાળા શિક્ષણ માટે રૂ. 68,805 કરોડ અને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે રૂ. 44,095 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા હતા. સરકારે સમગ્ર શિક્ષા અભિયાન માટે રૂ. 37,453 કરોડની જોગવાઈ કરી છે.
કેન્દ્રીય બજેટ 2022-23: શિક્ષણ ક્ષેત્રને રૂ. 1.04 લાખ કરોડ મળશે
હવે વાત કરીએ વર્ષ 2022ના બજેટની. આ વર્ષના બજેટમાં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 1.04 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હતું. આ વાસ્તવિક ખર્ચ કરતાં 18.5% વધુ હતું. આ બજેટમાં શાળાકીય શિક્ષણ માટે મહત્તમ રૂ. 63,449.37 કરોડ આપવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે રૂ. 40,828 કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી.
કેન્દ્રીય બજેટ 2021-22: બજેટ ખર્ચ કરતાં 2.1% વધુ
2021 ના બજેટમાં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 93,224 કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે આ ગયા વર્ષના ખર્ચ કરતા 2.1% વધુ છે. ઉપરાંત, 2021 ના બજેટમાં, સરકારે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ હેઠળ નવી શાળાઓની સ્થાપના પર ભાર મૂક્યો હતો. આ બજેટમાં લેહમાં સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ બજેટમાં માત્ર શાળા શિક્ષણ માટે 54,874 કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી.
કેન્દ્રીય બજેટ 2020-21: શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે રૂ. 99,300 કરોડ
ગુજરાત બજેટ 2024: રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતનું ગુજરાત વિધાનસભા ગૃહમાં સંબોધન, આવતીકાલે રજૂ થશે
વર્ષ 2020 ના બજેટમાં નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારમણે મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ બજેટ રજૂ કર્યું જેમાં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 99,300 કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. સરકારે કૌશલ્ય વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને રૂ. 3,000 કરોડ ફાળવ્યા હતા. ખાસ વાત એ હતી કે બજેટમાં શિક્ષણ ક્ષેત્રે રોકાણ લાવવાની જોગવાઈ પણ કરવામાં આવી હતી અને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP 2020)ના અમલીકરણ પર વિશેષ ધ્યાન આપવાની પણ વાત કરવામાં આવી હતી.