ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશમાં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો ગુરુવારે આવ્યા. ગુજરાતમાં 27 વર્ષ સુધી સત્તામાં રહેલા ભાજપને જનતાએ ફરી એક વાર તક આપી, જ્યારે હિમાચલમાં લગભગ 35 વર્ષ જૂની પરંપરાને ચાલુ રાખીને પાર્ટીને સત્તા પરથી હટાવવામાં આવી. અહીં હવે 68 બેઠકોમાંથી 40 બેઠકો સાથે સત્તાની ચાવી કોંગ્રેસના હાથમાં છે. તે જ સમયે, આમ આદમી પાર્ટી માટે ડેબ્યુ ઈચ્છા મુજબ નહોતું. જ્યારે ગુજરાતમાં કેજરીવાલની પાર્ટી 5 બેઠકો સાથે ત્રીજા નંબરે રહી હતી, જ્યારે હિમાચલમાં પાર્ટીનું ખાતું પણ ખુલ્યું ન હતું. આવો જાણીએ ચૂંટણી પરિણામોના 10 મોટા તથ્યો…
1- ગુજરાતમાં AAPના 128 ઉમેદવારોની ડિપોઝીટ જપ્ત
ગુજરાતમાં આમ આદમી પાર્ટી માત્ર 5 બેઠકો પર જ ચૂંટણી જીતી શકી, પરંતુ અહીં પાર્ટીના 181 ઉમેદવારોમાંથી 128 ઉમેદવારોની ડિપોઝીટ જપ્ત થઈ છે. દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલના એ ત્રણ ઉમેદવારો પણ ચૂંટણી હારી ગયા જેમના નામ સ્લિપમાં લખેલા હતા અને મોટી જીતનો દાવો કર્યો હતો. જેમાં ગુજરાતના આમ આદમી પાર્ટીના સીએમ ઉમેદવાર ઇસુદાન ગઢવીનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત ગુજરાત AAPના પ્રદેશ અધ્યક્ષ ગોપાલ ઈટાલિયાને પણ ચૂંટણીમાં ભારે અંતરથી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. કેજરીવાલે AAP નેતા અલ્પેશ કથીરિયાની જીતનો દાવો પણ કર્યો હતો, જેઓ પણ ચૂંટણી હારી ગયા હતા.
2- કોંગ્રેસના 44 ઉમેદવારોની ડિપોઝીટ જપ્ત
કોંગ્રેસ માટે ગુજરાતની આ ચૂંટણી દુઃસ્વપ્નથી ઓછી નથી. 2017માં ભાજપને ટક્કર આપનાર કોંગ્રેસ માત્ર 17 સીટો જ જીતી શકી હતી. કોંગ્રેસના 44 ઉમેદવારોની ડિપોઝીટ જપ્ત થઈ હતી. ગુજરાતમાં કોંગ્રેસનું અત્યાર સુધીનું આ સૌથી ખરાબ પ્રદર્શન છે. ગુજરાતમાં 1960થી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ રહી છે, પરંતુ અત્યાર સુધીના ચૂંટણી ઈતિહાસમાં એવું બન્યું નથી કે કોંગ્રેસને આટલી ઓછી બેઠકો મળી હોય. જ્યારે ભાજપે 156 બેઠકો જીતીને કોંગ્રેસના 1985ના પ્રદર્શનનો રેકોર્ડ તોડ્યો હતો, કોંગ્રેસ તેના 62 વર્ષના ઈતિહાસમાં સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી હતી. પાર્ટી માત્ર 17 સીટો જીતી શકી હતી. અગાઉ 1990માં કોંગ્રેસનું સૌથી ખરાબ પ્રદર્શન જોવા મળ્યું હતું. ત્યારે પાર્ટી માત્ર 33 સીટો જીતવામાં સફળ રહી હતી.
3- AAPને 40 લાખ વોટ મળ્યા
દાવા પ્રમાણે આમ આદમી પાર્ટીએ ગુજરાતમાં કદાચ પ્રદર્શન ન કર્યું હોય. પરંતુ પ્રથમ ચૂંટણીમાં AAPનું પ્રદર્શન સંતોષકારક રહ્યું હતું. આ ચૂંટણીમાં AAPને લગભગ 13% વોટ મળ્યા હતા. ગોપાલ ઈટાલિયાનું કહેવું છે કે આમ આદમી પાર્ટીએ ઘણી સીટો પર બીજેપીને સીધો પડકાર ફેંક્યો હતો. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે AAPને સમગ્ર રાજ્યમાં લગભગ 40 લાખ મત મળ્યા છે.
4. ભાજપના 7 વર્તમાન ધારાસભ્યો ચૂંટણી હારી ગયા
ભાજપે 156 બેઠકો જીતી હતી, જે ગુજરાતના ઇતિહાસમાં તેનું સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન છે. અગાઉ ગુજરાતમાં કોઈ પક્ષની આટલી વિશાળ લહેર જોવા મળી નથી. પરંતુ આશ્ચર્યની વાત એ છે કે આ લહેર છતાં ભાજપના 1 સિટીંગ મંત્રી સહિત 7 ધારાસભ્યો છે જે આ વખતે ચૂંટણી જીતી શક્યા નથી. આ વખતે ભાજપે ચૂંટણીમાં તેના લગભગ 40 ધારાસભ્યોની ટિકિટ કાપી હતી. ગુજરાત સરકારના શિક્ષણ મંત્રી કીર્તિસિંહ વાઘેલા આ વખતે બનાસકાંઠાની કાંકરેજ બેઠક પરથી ચૂંટણી લડ્યા છે. તેને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. આ ઉપરાંત પાટણની ચાણસ્મા બેઠક પરથી સીટીંગ ધારાસભ્ય દિલીપ ઠાકોરને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. આ ઉપરાંત બાબુ બોખીરીયા (પોરબંદર સીટ), વિજાપુરના ધારાસભ્ય રમણ પટેલ, ખંભાતના સીટીંગ ધારાસભ્ય મહેશ રાવલ, ગારીયાધાર સીટ પરથી છ વખત ધારાસભ્ય કેશુ નાકરાણીને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
5- સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાતમાં કોંગ્રેસને મોટું નુકસાન
ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્રમાં ભાજપે 48માંથી 40 બેઠકો જીતી છે. આ વિસ્તાર કોંગ્રેસનો ગઢ માનવામાં આવે છે. કોંગ્રેસે 2017માં અહીં 28 બેઠકો જીતી હતી. પરંતુ આ વખતે કોંગ્રેસને આ વિસ્તારમાંથી મોટો ફટકો પડ્યો છે. કોંગ્રેસ આ વખતે માત્ર 3 સીટો જીતી શકી છે. આ વિસ્તારમાં આમ આદમી પાર્ટીએ મોટો ફટકો માર્યો હતો. પાર્ટી 4 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. એક કૂતિયાણા સીટ સમાજવાદી પાર્ટીના ખાતામાં ગઈ.
6. હિમાચલમાં 10માંથી 8 મંત્રીઓ ચૂંટણી હારી ગયા
હિમાચલમાં ભાજપને મોટી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. અહીં કોંગ્રેસે 40 બેઠકો જીતી છે, જ્યારે ભાજપને 25 બેઠકો મળી છે. હિમાચલમાં આ વખતે વર્તમાન મંત્રીઓને લઈને ભારે નારાજગી જોવા મળી હતી. આ જ કારણ હતું કે રાજ્ય સરકારના 10માંથી 8 મંત્રીઓને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. હિમાચલ સરકારમાં મંત્રીઓ સુરેશ ભારદ્વાજ, રામલાલ માર્કંડા, વીરેન્દ્ર કંવર, ગોવિંદ સિંહ ઠાકુર, રાકેશ પઠાનિયા, ડૉ. રાજીવ સૈજલ, સરવીન ચૌધરી, રાજેન્દ્ર ગર્ગ તેમની બેઠકો હારી ગયા. જ્યારે, બિક્રમ ઠાકુર અને સુખરામ ચૌધરી એવા બે જ મંત્રી હતા જેઓ ચૂંટણી જીતી શક્યા હતા.
7- હિમાચલઃ 15 સીટો પર જીતનું માર્જીન 2000થી ઓછું છે
હિમાચલમાં 15 બેઠકો એવી છે જ્યાં જીત અને હારનું માર્જિન 2000 વોટથી ઓછું હતું. ભોરંજ, સુજાનપુર, દરંગ, બિલાસપુર, શ્રી નૈના દેવી, રામપુર, શિલ્લાઇ, શ્રી રેણુકાજીમાં જીત અને હારનું માર્જીન 1000થી ઓછું હતું. જ્યારે, ભટ્ટિયાટ, ઉના, જસવાન પ્રાગપુર, લાહૌલ સ્પીતિ, બાલ્હ, સરકાઘાટમાં જીતનું માર્જીન 1000-2000 મતોની વચ્ચે હતું. રાજ્યમાં સૌથી મોટી જીત જયરામ ઠાકુરની હતી. તેઓ મંડી જિલ્લાની સેરાજ બેઠક પરથી 38183 મતોથી જીત્યા હતા. જ્યારે કાંગડાથી બીજેપીના પવન કાજલ 19834 મતોથી જીત્યા હતા. સૌથી નાની જીત હિમાચલની ભોરંજ સીટ પર હતી. અહીં કોંગ્રેસના ઉમેદવાર સુરેશ કુમાર માત્ર 60 મતથી ચૂંટણી જીત્યા. શ્રીનૈના દેવી બેઠક પરથી ભાજપના રણધીર શર્મા 171 મતોથી જીત્યા. બિલાસપુર બેઠક પરથી ત્રિલોક જામવાલ 276 મતોથી જીત્યા.
8- AAP એ ગુજરાતના આદિવાસી પટ્ટામાં કોંગ્રેસની રમત બગાડી
ગુજરાતમાં આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતી 27માંથી 23 બેઠકો ભાજપે જીતી હતી. જો કે, આમ આદમી પાર્ટી આ બેઠકો પર કોંગ્રેસની રમત બગાડતી જોવા મળી હતી. આપને આ 27માંથી 1 બેઠક મળી શકે છે. પરંતુ તે 9 બેઠકો પર મુખ્ય વિપક્ષ તરીકે રહી હતી. તે જ સમયે, 2017માં આદિવાસી પટ્ટામાં 14 બેઠકો જીતનાર કોંગ્રેસને માત્ર 3 બેઠકો મળી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે AAPએ આદિવાસી બહુલ બેઠકો પર કોંગ્રેસના મતો કાપ્યા છે. અહીં કોંગ્રેસ અને AAP વચ્ચે વોટ વિભાજનનો ફાયદો ભાજપને મળ્યો.
9- હિમાચલમાં ભાજપને કોંગ્રેસ કરતા માત્ર 0.90% ઓછા વોટ મળ્યા
હિમાચલ પ્રદેશમાં કોંગ્રેસને 43.90% વોટ મળ્યા છે. જ્યારે ભાજપને 43% વોટ મળ્યા હતા. જ્યાં કોંગ્રેસે હિમાચલમાં 40 બેઠકો મેળવીને 1985થી સરકાર બદલવાની પરંપરા ચાલુ રાખી છે. જ્યારે ભાજપ 43% મત મેળવીને 25 બેઠકો જીતી શકી હતી. આ ઉપરાંત ત્રણ બેઠકો પણ અપક્ષના ખાતામાં ગઈ હતી. આ ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટી, CPI(M)નું ખાતું પણ ખુલ્યું ન હતું. આ ચૂંટણીમાં AAPને 1.10%, CPIMને 0.66% વોટ મળ્યા હતા. જ્યારે અપક્ષ અને અન્યને 10.39% મત મળ્યા હતા. 2017માં ભાજપને 48.8% અને કોંગ્રેસને 41.7% વોટ મળ્યા હતા. ભાજપને 44 અને કોંગ્રેસને 21 બેઠકો મળી હતી.
10- ગુજરાતમાં ભાજપે લગભગ 2 લાખ મતોના માર્જિન સાથે બે બેઠકો જીતી.
ગુજરાતમાં ભાજપને ઐતિહાસિક જીત મળી છે. અહીં ભાજપે ઘાટલોડિયા અને ચોર્યાસી બેઠકો પરથી લગભગ 2 લાખ મતોથી જીત મેળવી હતી. CM ભૂપેન્દ્ર પટેલને રાજ્યમાં સૌથી મોટી જીત ઘાટલોડિયામાંથી મળી છે. તેઓ 1.92 લાખ મતોથી જીત્યા હતા. બીજી તરફ, ભાજપના ઉમેદવારોએ 1-1.5 લાખ મતોથી 8 બેઠકો જીતી હતી. એવી 15 બેઠકો છે જ્યાં ઉમેદવારોની જીતનું માર્જિન 70,000 થી 1 લાખ હતું.