Women Reservation Bill : 27 વર્ષથી પડતર રહેલા મહિલા અનામત બિલનું ભાવિ આખરે ખુલી ગયું છે. અટલ બિહારી વાજપેયીના (Atal Bihari Vajpayee) કાર્યકાળ દરમિયાન એચડી દેવગૌડા (HD Deve Gowda) જે ન કરી શક્યા તે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ (Prime Minister Narendra Modi) કર્યું અને મનમોહન સિંહ (Manmohan Singh) વડાપ્રધાન તરીકેના તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન કરી શક્યા નહીં. પહેલી વાર બિલનો કાયદો બનવાનો રસ્તો સરળ બન્યો છે. સદનમાં પહેલીવાર બિલના માર્ગમાં કોઇ અડચણ આવી ન હતી. હવે બુધવારે લોકસભામાં તેની ચર્ચા થશે. બિલનું નામ છે – નારી શક્તિ વંદના અધિનિયમ બિલ-2023, જે અંતર્ગત લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓ માટે 33 ટકા સીટો અનામત રાખવામાં આવશે.
આ બિલની જાહેરાત કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે આજે આ ઐતિહાસિક દિવસે સદનની પહેલી કાર્યવાહીના રૂપમાં અમે દેશમાં આ નવા પરિવર્તનની અપીલ કરી છે અને તમામ સાંસદોએ મળીને દેશની નારી શક્તિ માટે નવા દ્વાર ખોલવા જોઈએ. આ બિલ કાયદો બન્યા બાદ મહિલા અનામતનો સમયગાળો 15 વર્ષનો થઈ જશે.
ભાજપનો માસ્ટરસ્ટ્રોક
કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલે કહ્યું કે, આ લેખમાં મહિલા અનામતનો સમયગાળો 15 વર્ષનો રહેશે. જો મુદત વધારવી હોય તો સંસદને તેને લંબાવવાનો અધિકાર રહેશે. મહિલા અનામત બિલ દ્વારા મોદી સરકારે 2024ની ચૂંટણીની પીચ પર માસ્ટર સ્ટ્રોક ચલાવ્યો છે. તો શું મોદીએ ૨૦૨૪ માં મહિલા અનામતના દાવ સાથે ચૂંટણીમાં વિજયની ખાતરી આપી છે?
સરકારનો આ નિર્ણય અભૂતપૂર્વ, ઐતિહાસિક અને સીમાચિહ્નરૂપ છે. દેશની અડધી વસ્તીનું પ્રતિનિધિત્વ સંસદ અને વિધાનસભાઓમાં થઈ રહ્યું છે. “ભગવાને તેમને આવા ઘણા પવિત્ર કાર્યો માટે પસંદ કર્યા છે, મારી સરકારે ગઈકાલે (સોમવારે) કેબિનેટમાં મહિલા અનામત બિલને મંજૂરી આપી હતી. એટલે આજે 19 સપ્ટેમ્બરે આ તારીખ ઇતિહાસમાં અમરત્વની પ્રાપ્તિ કરશે.
જેની સાથે મહિલાનો મત પાક્કો થાય છે!
પીએમ મોદી ઈતિહાસ રચવાની વાત કરી રહ્યા છે, પરંતુ આ બિલથી દેશના રાજકારણની ભૂગોળ પણ બદલાઈ જવાની છે. મહિલા અનામત બિલ 2024ની ચૂંટણી માટે કેવી રીતે નિર્ણાયક સાબિત થઈ શકે છે, ત્યાં મહિલા મતોના ટ્રેન્ડને સમજવાની જરૂર છે.
સીએસડીએસના જાહેર નીતિ ડેટા અનુસાર:
2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને 29 ટકા મહિલા વોટ મળ્યા હતા. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને 36 ટકા મહિલા વોટ મળ્યા હતા. 2022 ની યુપી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને 46% મહિલા મત મળ્યા હતા. આ ટ્રેન્ડ બતાવે છે કે આ ત્રણ ચૂંટણીમાં ભાજપને સૌથી વધુ મહિલા વોટ મળ્યા હતા અને તેનો સીધો ફાયદો ભાજપને થયો હતો. હકીકતમાં, ભાજપે જે ઇલેક્ટોરલ એન્જિનિયરિંગ કર્યું હતું તેનાથી મહિલાઓના મતોનો મોટો બ્લોક ઊભો થયો હતો. સરકારે પોતાની યોજનાઓમાં મહિલાઓને પણ મહત્વ આપ્યું હતું. આંકડા દર્શાવે છે કે ચૂંટણીમાં ભાજપને આનો ફાયદો થયો છે.
2019 માં પુરુષો કરતા વધુ મહિલાઓએ મતદાન કર્યું હતું
આ વાત 2019ની લોકસભા ચૂંટણીના એક આંકડા પરથી સમજી શકાય છે, જ્યાં પુરુષો કરતા મહિલાઓએ વધારે મતદાન કર્યું હતું. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં 67.01 ટકા મતદાન થયું હતું. સાથે જ મહિલા મતદારોની મતદાનની ટકાવારી 67.18 ટકા રહી હતી. એટલે કે મતદાન કરવા માટે પુરુષો કરતાં મહિલાઓ વધુ સંખ્યામાં ઘરની બહાર આવી હતી. આનો અર્થ એ થયો કે મહિલાઓ પોતાના મતને લઇને ખૂબ જ સજાગ હોય છે, તેથી એવું માનવામાં આવે છે કે મહિલા અનામત જાણી જોઇને શરત છે.
ચોમાસાના વિદાયની આગાહી આવી ગઈ, 36 કલાક મેઘરાજા ધોધમાર બેટિંગ કરશે, પછી આ તારીખથી ચોમાસું લેશે વિદાય
શું બિલ ગેમ ચેન્જર સાબિત થશે?
“એવું કહેવામાં આવે છે કે એક નવો ઇતિહાસ રચાયો છે. નવા સત્રના પહેલા ભાષણમાં, હું વિશ્વાસ અને ગર્વ સાથે કહું છું કે, આજે એક ક્ષણ છે, આ દિવસ છે, ઇતિહાસમાં નામ નોંધાવવાનો સમય છે. એ તો સમય જ બતાવશે, પરંતુ અત્યારે તો લાગે છે કે મહિલા અનામત ખરડો ગેમ ચેન્જર સાબિત થઈ શકે છે. તમામ પક્ષોને આ વાતની જાણ છે એટલે જ પહેલી વાર આ ખરડાના માર્ગમાં ગૃહમાં કોઈ અવરોધ ઊભો થયો નહોતો, પરંતુ શ્રેય લેવાની સ્પર્ધા થઈ હતી.