Politics News: ભારતમાં 19 એપ્રિલે 18મી લોકસભા ચૂંટણી માટે 21 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની 102 બેઠકો પર મતદાન થયું હતું. જો કે, પ્રથમ તબક્કાના મતદાન દરમિયાન માત્ર 60.03% મતદાન નોંધાયું હતું. જે છેલ્લા 10 વર્ષની સરખામણીમાં સૌથી ઓછો છે. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં આ આંકડો લગભગ 66 ટકા હતો.
આ વખતે પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન એટલું ધીમું હતું કે નાગાલેન્ડના છ પૂર્વીય જિલ્લાઓમાં ચાર લાખ મતદારોમાંથી એક પણ મત આપવા આવ્યો ન હતો. વિવિધ મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, મતદાન કર્મચારીઓએ અહીંના બૂથ પર 9 કલાક રાહ જોઈ હતી પરંતુ આ વિસ્તારનો એક પણ મતદાર મતદાન કરવા આવ્યો ન હતો. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે મતદારો મતદાન મથક સુધી કેમ ન પહોંચ્યા?
સૌથી પહેલા સમજો કે ક્યાં અને કેટલા ટકા મતદાન ઘટ્યું
ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા અનુસાર, 18મી લોકસભા ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં લક્ષદ્વીપમાં સૌથી વધુ મતદાન થયું હતું, જ્યાં કુલ 83.88 ટકા લોકોએ મતદાન કર્યું હતું. આ પછી ત્રિપુરામાં 81.62% લોકોએ મતદાન કર્યું અને પશ્ચિમ બંગાળમાં 80% લોકોએ મતદાન કર્યું.
મોટા રાજ્યોની વાત કરીએ તો તમિલનાડુમાં સૌથી વધુ મતદાન થયું હતું. અહીં 69.46 ટકા મતદારોએ મતદાન કર્યું છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં 60.25 ટકા, મહારાષ્ટ્રમાં 61.87 ટકા, રાજસ્થાનમાં 57.26 ટકા અને બિહારમાં 48.88 ટકા મતદાન થયું હતું. જ્યારે મધ્યપ્રદેશ અને આસામમાં 67.08 ટકા અને 75.95 ટકા મતદાન થયું હતું.
મતદારો મતદાન મથક સુધી ન પહોંચવાના 5 કારણો
1. તીવ્ર ગરમી
એક તરફ ઓછા મતદાને રાજકીય પક્ષોની સાથે ચૂંટણી પંચની ચિંતા વધારી દીધી છે. બીજી તરફ નિષ્ણાંતો આકરી ગરમીને મતદાનની ટકાવારી ઓછી થવાનું કારણ માની રહ્યા છે. હકીકતમાં, એપ્રિલની શરૂઆતથી જ દેશના ઘણા રાજ્યોમાં લોકો આકરી ગરમીનો સામનો કરી રહ્યા હતા. આ મહિનાની શરૂઆતથી, ઉત્તર-પશ્ચિમ અને દક્ષિણ ભારતના ઘણા વિસ્તારોમાં ગરમીના મોજાની સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી છે. નિષ્ણાતોએ ચૂંટણી પહેલા જ ઘણી વખત ચેતવણી આપી હતી કે આ વર્ષનો ઉનાળો સમગ્ર વિશ્વમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી ગરમ રહેશે.
સાથે જ મતદાન મથકો પર શેડ, પીવાના પાણી વગેરેની પણ પૂરતી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી ન હતી. જેના કારણે મતદારો બૂથ સુધી પહોંચવા માટે ઘરની બહાર નીકળ્યા ન હતા. મતદાનના દિવસની વાત કરીએ તો શુક્રવાર એટલે કે 19 એપ્રિલે છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળના ઘણા વિસ્તારોમાં તાપમાન 42 ડિગ્રી સેલ્સિયસને પાર કરી ગયું હતું.
જાગૃતિનો અભાવ
બિહાર, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ જેવા ઘણા રાજ્યોમાં ઓછા મતદાન માટે જાગૃતિનો અભાવ પણ એક કારણ બન્યું. હકીકતમાં, ઘણા ગામોમાં મતદાન કેન્દ્રનું અંતર એટલું વધારે હતું કે મોટાભાગના મતદારોને કાં તો સાચા કેન્દ્ર વિશે ખબર ન હતી અથવા તો અંતરને કારણે મતદાન ન કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો.
મુદ્દાઓનો અભાવ
આ ચૂંટણી પહેલા બાલાકોટ જેવું ઓપરેશન થયું નથી જેના કારણે લોકોના મનમાં રાષ્ટ્રવાદની લહેર નથી. તેને આ રીતે સમજો કે પુલવામા હુમલો 2019ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા થયો હતો, જેના જવાબમાં આપણા દેશના જવાનોએ પાકિસ્તાનના બાલાકોટમાં હવાઈ હુમલો કર્યો હતો. આ હવાઈ હુમલાથી દેશના લોકોના મનમાં રાષ્ટ્રવાદની લાગણી જાગી અને વધુને વધુ લોકો મતદાન કરવા માટે મતદાન મથકો પર પહોંચ્યા.
રાજકારણીઓની વાતોથી લોકો કંટાળી ગયા
જામિયા મિલિયા ઈસ્લામિયાના સામાજિક-રાજકીય સંશોધક પંકજ ચૌરસિયાએ જણાવ્યું હતું કે ચૂંટણી એકતરફી હોવાના કારણે આ ચૂંટણીને લઈને મતદારોમાં ઓછો ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે દેશનો વિપક્ષ મજબૂત નથી અને મંચ પર ભાષણ આપવા આવતા તમામ નેતાઓ ધર્મ અને એકબીજાને નિશાન બનાવતા જોવા મળે છે. પ્રચાર દરમિયાન રોજગાર, મફત વીજળી અને પાણીના વચનો આપવામાં આવે છે પરંતુ જનતાએ આ વચનો અગાઉની ઘણી ચૂંટણીઓમાં સાંભળ્યા છે.
મોટાભાગના મતદારોને લાગે છે કે ભારતીય જનતા પાર્ટી ફરી એકવાર સત્તામાં આવવા જઈ રહી છે. આ સિવાય કોઈ મજબૂત વિકલ્પ નથી અને જ્યાં હરીફાઈ નથી ત્યાં લોકોનો ઉત્સાહ આપોઆપ ઓછો થઈ જાય છે.
લગ્નની મોસમ
હાલમાં લગ્નની સિઝન ચાલી રહી છે જેના કારણે મોટાભાગના લોકો લગ્નની તૈયારીઓમાં વ્યસ્ત છે. આ વ્યસ્તતાને કારણે મોટાભાગના લોકો પોતપોતાના બૂથ પર પહોંચ્યા ન હતા. આ ઉપરાંત મજૂર વર્ગનું સ્થળાંતર પણ ઓછી મતદાન ટકાવારીનું કારણ માનવામાં આવી રહ્યું છે.
ચૂંટણી પંચ શું કરશે?
ગત સામાન્ય ચૂંટણીની સરખામણીમાં ઓછા મતદાનથી ચૂંટણી પંચ પણ ચિંતિત છે. આ જ કારણ છે કે બીજા તબક્કાના મતદાન માટે ચૂંટણી પંચ મતદાન વધારવા માટે કેટલીક નવી રણનીતિઓ પર ભાર આપી રહ્યું છે.
ચૂંટણી પંચ સાથે સંકળાયેલા એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું કે અમે વોટિંગ વધારવા માટે ઘણા પ્રયત્નો કર્યા હતા પરંતુ તેમાંથી વધુ પરિણામ આવ્યું નથી. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે ચૂંટણી પંચે લોકોને મતદાન કરવા માટે પ્રેરિત કરવા માટે ઘણી યોજનાઓ બનાવી છે. તેમજ વિવિધ કાર્યક્રમો દ્વારા લોકોને જાગૃત કરવામાં આવ્યા હતા. વધુને વધુ લોકો તેમના મતનો ઉપયોગ કરી શકે તે માટે જાણીતી હસ્તીઓ દ્વારા પણ અપીલ કરવામાં આવી હતી.
કહેવામાં આવ્યું છે કે ચૂંટણી પંચના અધિકારીઓ હાલમાં તે કારણો પર વિચાર કરી રહ્યા છે જેના કારણે મતદાનની ટકાવારી ઘટી છે. આ શનિવાર અને રવિવારે આ મુદ્દે બેઠક યોજવામાં આવી હતી અને વિવિધ કારણોની પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
દેશમાં ચારેકોર આટલી ગરમી કેમ પડી રહી છે? હજુ કેટલા દિવસ આકાશમાંથી આગ વરસશે, ક્યારે મળશે રાહત?
ધીમા મતદાનથી કોને અસર થાય છે?
સામાન્ય રીતે ચૂંટણી દરમિયાન મતદાનની સંખ્યામાં વધારો થાય તો તે શાસક પક્ષ માટે નુકસાન માનવામાં આવે છે, પરંતુ જો મતદાનની ટકાવારી ઘટે તો તે વિપક્ષ માટે જોખમી સંકેત માનવામાં આવે છે.