વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં ગુરુવારે મળેલી કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠકમાં કુદરતી ગેસની કિંમત નક્કી કરવા માટે નવા ફોર્મ્યુલા હેઠળ 2014ની માર્ગદર્શિકામાં સુધારાને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ સાથે પાઇપ દ્વારા સપ્લાય કરવામાં આવતા સીએનજી અને એલપીજીના ભાવ પર પણ મહત્તમ મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે.
માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અનુરાગ ઠાકુરે આ માહિતી આપી. તેમણે કહ્યું કે નવા ફોર્મ્યુલા હેઠળ હવે સ્થાનિક કુદરતી ગેસની કિંમત ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટની વૈશ્વિક કિંમતની માસિક સરેરાશના 10% હશે. દર મહિને તેની જાણ કરવામાં આવશે, જ્યારે અત્યાર સુધી વર્ષમાં બે વાર તેની સમીક્ષા કરવામાં આવતી હતી. નવી ફોર્મ્યુલા નક્કી કરવા માટે સરકારે ઓક્ટોબર 2022માં કિરીટ પરીખની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી હતી.
આ નિર્ણયથી ગ્રાહકને ગેસના આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં થયેલા ભારે વધારાને કારણે થતા નુકસાનમાંથી મુક્તિ મળશે. નવા કૂવાના ગેસના ભાવને 20 ટકા પ્રીમિયમ પર રાખવાથી ONGC અને ઓઈલ ઈન્ડિયાને નવા રોકાણ માટે પ્રોત્સાહન મળશે. ઘરેલું ગેસના ભાવો નક્કી કરવાની પ્રક્રિયામાં ફેરફાર શનિવારથી કરવામાં આવશે. આ નિર્ણયના અમલીકરણ સાથે, દેશમાં PNGના ભાવમાં 10% અને CNGના ભાવમાં 6% થી 9% સુધીનો ઘટાડો થશે.
અનુરાગ ઠાકુરે જણાવ્યું હતું કે કેબિનેટે એપીએમ ગેસ માટે $4 પ્રતિ એમએમબીટીયુની મૂળ કિંમતને મંજૂરી આપી છે અને મહત્તમ કિંમત $6.5 પ્રતિ એમએમબીટીયુ રાખવાની મંજૂરી આપી છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે પરંપરાગત અથવા જૂના ક્ષેત્રોમાંથી ઉત્પાદિત કુદરતી ગેસ, જેને APM ગેસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે હવે યુએસ, કેનેડા અને રશિયા જેવા દેશોની જેમ ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતો સાથે જોડવામાં આવશે.
શું ગેસ આટલો સસ્તો હોઈ શકે?
-પુણેમાં ગેસ 5 રૂપિયા સસ્તો થઈ શકે છે. અત્યારે અહીં સીએનજીનો દર રૂ. 92/કિલો છે, જે હવે ઘટીને રૂ. 87 થઈ શકે છે. એ જ રીતે, PNG રૂ. 57/કિલો છે, જે ઘટાડીને રૂ. 52 કરી શકાય છે.
-દિલ્હીમાં ગેસ 6 રૂપિયા સસ્તો થઈ શકે છે. અત્યારે અહીં CNG 79.56 રૂપિયા/કિલો છે, જે ઘટીને 73.59 રૂપિયા થઈ શકે છે. એ જ રીતે, PNG રૂ. 53.59/કિલો છે, જે ઘટાડીને રૂ. 47.59 કરી શકાય છે.
-મુંબઈમાં ગેસ 5 રૂપિયા સસ્તો થઈ શકે છે. અહીં CNG રૂ. 87/કિલો છે, જે ઘટાડીને રૂ. 79 કરી શકાય છે. એ જ રીતે PNGની કિંમત 54 રૂપિયા છે, જે ઘટીને 49 રૂપિયા થઈ શકે છે.
– બેંગલુરુમાં CNG 89.5 રૂપિયામાં વેચાઈ રહી છે, જેનો રેટ હવે ઘટીને 83.5 રૂપિયા થઈ શકે છે. એ જ રીતે PNG અહીં 58.5 રૂપિયા છે, જેનો દર 52 રૂપિયા હોઈ શકે છે. એટલે કે અહીં ગેસ 6.5 રૂપિયા સસ્તો થઈ શકે છે.
– મેરઠમાં CNG 91 રૂપિયા છે, જેની કિંમત ઘટીને 83 રૂપિયા થઈ શકે છે. એ જ રીતે PNG અહીં 58.5 રૂપિયા છે, જેનો દર 52 રૂપિયા હોઈ શકે છે. એટલે કે અહીં પણ ગેસ 6.5 રૂપિયા સસ્તો થઈ શકે છે.
આ ફેરફાર સમિતિની ભલામણ પર કરવામાં આવ્યો છે.
-પીએનજી અને સીએનજીના ભાવને નિયંત્રિત કરવા માટે સરકારે ઓક્ટોબર 2022માં કિરીટ પરીખની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિની ભલામણોના આધારે નવી ફોર્મ્યુલા તૈયાર કરવામાં આવી છે. સમિતિએ ગેસના ભાવ નિર્ધારણ માર્ગદર્શિકામાં સુધારો કરવાની ભલામણ કરી હતી.
-સ્થાનિક ગેસની કિંમત હવે આંતરરાષ્ટ્રીય હબમાં ગેસની કિંમતને બદલે આયાતી ક્રૂડની કિંમત સાથે જોડવામાં આવશે. સ્થાનિક ગેસની કિંમત ભારતીય ક્રૂ બાસ્કેટની આંતરરાષ્ટ્રીય કિંમતના 10 ટકા હશે.
-નવા ફોર્મ્યુલા દ્વારા નિર્ધારિત ગેસના ભાવ માટે ફ્લોર અને સીલિંગ પણ હશે. સૂચિત માળખું $4 હશે.
7 વર્ષમાં PNGના 15% હિસ્સા સુધી પહોંચવાનું લક્ષ્ય
અનુરાગ ઠાકુરે જણાવ્યું હતું કે નવી માર્ગદર્શિકાનો હેતુ ઘરેલું ગેસ ગ્રાહકો માટે સ્થિર કિંમત નિર્ધારણ વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. ઉત્પાદન વધારવા માટે પ્રોત્સાહનો આપવાની સાથે ઉત્પાદકોને બજારની પ્રતિકૂળ વધઘટ સામે પૂરતું રક્ષણ પૂરું પાડવું પડશે.
સરકારે ભારતમાં પ્રાથમિક ઉર્જા મિશ્રણમાં કુદરતી ગેસનો હિસ્સો વર્તમાન 6.5% થી વધારીને 2030 સુધીમાં 15% કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યો છે. આ સુધારા કુદરતી ગેસના વપરાશને વધારવામાં મદદ કરશે અને ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો કરવામાં અને ચોખ્ખી શૂન્યના લક્ષ્યને હાંસલ કરવામાં ફાળો આપશે.
દૂધના ભાવમાં છે એના કરતાં પણ વધારે ભાવ વધારો થશે એ પાક્કું છે, ઓછો થવાની રાહ ન જોતા, જાણો મોટું કારણ
નોટબંધીના 6 વર્ષ બાદ નાણામંત્રીએ 2000ની નોટને લઈને કરી આવી જાહેરાત, સાંભળીને ચોંકી જશો!
આ રીતે જૂની ફોર્મ્યુલામાં કિંમતો નક્કી કરવામાં આવી હતી
અત્યાર સુધી સ્થાનિક કુદરતી ગેસની કિંમત વિશ્વના ચાર મુખ્ય ગેસ ટ્રેડિંગ હબ – હેનરી હબ, અલ્બેના, નેશનલ બેલેન્સિંગ પોઈન્ટ (યુકે) અને રશિયન ગેસના ભાવના આધારે નક્કી કરવામાં આવતી હતી. કિંમતો નક્કી કરવા માટે, જૂના ફોર્મ્યુલા હેઠળ, ચારેય ગેસ ટ્રેડિંગ હબના છેલ્લા એક વર્ષના ભાવની સરેરાશ લેવામાં આવે છે અને પછી તેને ત્રણ મહિનાના અંતરાલ પર લાગુ કરવામાં આવે છે. હવે, નવી ફોર્મ્યુલા હેઠળ, છેલ્લા એક મહિનાથી ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટના ભાવને સ્થાનિક કુદરતી ગેસના ભાવના આધાર તરીકે લેવામાં આવશે.