ભારતીય સેના નાગપુર સ્થિત ખાનગી સંરક્ષણ કંપની સોલાર ઇન્ડસ્ટ્રીઝ પાસેથી 450 નાગાસ્ત્ર-1 (Nagastra-1) લોઇટરિંગ મ્યુનિશન ખરીદી રહી છે. આ સ્વદેશી હથિયાર બનાવતી કંપનીએ ઈઝરાયેલ અને પોલેન્ડની કંપનીઓને હરાવીને આ ડીલ જીતી છે. નાગાસ્ત્ર-1 એક પ્રકારનું સુસાઈડ ડ્રોન છે. સોલાર ઇન્ડસ્ટ્રીઝે આ તમામ હથિયારો એક વર્ષમાં ભારતીય સેનાને સોંપવાના છે. ગયા વર્ષે ચીન સરહદ પાસે લદ્દાખની નુબ્રા ઘાટીમાં આ હથિયારનું સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. એટલે કે ભવિષ્યમાં સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક કરવાની જરૂર નહીં પડે. ડ્રોન સરહદની આ બાજુથી ઉડશે, તે દુશ્મનના ઘરમાં ઘૂસીને આત્મઘાતી હુમલો કરી શકશે.
સામાન્ય ભાષામાં, તમે તેમને આત્મઘાતી ડ્રોન કહી શકો છો. સેનાની ભાષામાં તેને લોઇટરિંગ મ્યુનિશન્સ કહેવામાં આવે છે. આ હથિયાર નાગપુરની સોલાર ઈન્ડસ્ટ્રીઝની સબસિડિયરી કંપની ઈકોનોમિક્સ એક્સપ્લોસિવ્સ અને બેંગલુરુની Z મોશન ઓટોનોમસ સિસ્ટમ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ કંપનીએ સંયુક્ત રીતે બનાવ્યું છે. સોલાર ઈન્ડસ્ટ્રીઝના ચેરમેન સત્ય નારાયણ નુવાલે જણાવ્યું કે આ હથિયાર બનાવવા પાછળનો હેતુ એ છે કે ભારત શસ્ત્ર બજારમાં આત્મનિર્ભર બને. બંને કંપનીઓ દ્વારા એકસાથે બે પ્રકારના લોટરિંગ મ્યુનિશન બનાવવામાં આવે છે. પ્રથમ LM0 અને LM1. આ એક જૂનું નામ છે. હવે તેનું નામ નાગસ્ત્ર છે.
ગયા વર્ષે 21 થી 23 માર્ચના રોજ નુબ્રા વેલીમાં ત્રણેય હથિયારોનું સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. નાગસ્ત્રના બંને પ્રકાર 60 થી 90 મિનિટ સુધી ઉડી શકે છે. તેની ઓપરેશનલ રેન્જ 15 KM છે. વિશ્વમાં આ પ્રથમ વખત છે કે 1 થી 4 KG વોરહેડ સાથેના મેન-પોર્ટેબલ લોરાઈડર યુદ્ધાભ્યાસનું સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. 4500 મીટરથી ઉપર ઉડતું આ ડ્રોન દુશ્મનની ટેન્ક, બંકરો, બખ્તરબંધ વાહનો, હથિયારોના ડેપો અથવા લશ્કરી જૂથો પર સીધો હુમલો કરી શકે છે. આર્મી ડિઝાઇન બ્યુરો દ્વારા આ હથિયારનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. નાગાસ્ત્ર ફિક્સ્ડ વિંગ ડ્રોન છે. તેના પેટમાં વિસ્ફોટકો રાખીને દુશ્મનના અડ્ડા પર હુમલો કરી શકાય છે.
નાગસ્ત્રના બે અલગ-અલગ પ્રકાર છે. પ્રથમ હાથ વડે અથવા ત્રપાઈ વડે ઉડાવી શકાય છે. તેનું વજન 6 કિલો છે. તે એક સમયે 60 મિનિટ સુધી ઉડી શકે છે. ઓપરેશનલ રેન્જને બે ભાગમાં વહેંચવામાં આવી છે. વિડિયો લિંક રેન્જ 15 કિમી છે. 45 KM એ GPS લક્ષ્ય શ્રેણી છે. તેમાં એક કિલોગ્રામ વજનનું વોરહેડ લોડ કરી શકાય છે. તેનો વિસ્ફોટ 20 મીટરના વિસ્તારને નષ્ટ કરી શકે છે. આમાં રિયલ ટાઈમ વીડિયો બનાવવામાં આવ્યો છે. સર્વેલન્સ અને હુમલો કરવા સક્ષમ અને બીજું વેરિઅન્ટ મેન-પોર્ટેબલ છે. બે સૈનિકો તેને સાથે લઈ જઈ શકે છે. તેમાં 4 કિલોગ્રામ વિસ્ફોટકોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. તેનો ઉપયોગ ટાંકી, આર્મર્ડ અને એન્ટી-કર્મચારી હુમલા માટે થઈ શકે છે. તે પોર્ટેબલ ન્યુમેટિક લોન્ચર દ્વારા ઉડે છે. લેન્ડિંગ પેરાશૂટ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
તે ત્રણ મોડમાં આવે છે. તેમાં ડ્યુઅલ સેન્સર છે, જે દિવસ-રાત કામ કરે છે. તેનું વજન 11 કિલો છે. તે 90 મિનિટ સુધી ઉડવામાં સક્ષમ છે. વિડિયો લિંક રેન્જ 25 KM છે. GPS લક્ષ્ય શ્રેણી 60 KM છે. આ હથિયાર ઈઝરાયેલ અને પોલેન્ડથી આયાત કરવામાં આવતા હવાઈ હથિયારો કરતા લગભગ 40 ટકા સસ્તું હશે. બે વર્ષ પહેલાં, સોલર ઇન્ડસ્ટ્રીઝે Z મોશન ઓટોનોમસ સિસ્ટમ્સમાં 45% ઇક્વિટી હિસ્સો લીધો હતો. આનાથી સૌર કંપનીને માનવરહિત એરિયલ વ્હીકલ (UAV) બનાવવાની તક મળી. આ સાથે કંપની કાઉન્ટર ડ્રોન સિસ્ટમ પણ બનાવી રહી છે. જેથી તેને દુશ્મનોના ડ્રોન હુમલાથી સુરક્ષિત કરી શકાય.