પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગથી જીવન શક્ય એટલું સરળ બન્યું છે. એટલું જ તે પર્યાવરણને પણ પ્રદૂષિત કરે છે. પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ ચિંતામાં વધારો કરી રહ્યું છે. જો કે, આપણા વૈજ્ઞાનિકો આપણી આસપાસના પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરવાની રીતો શોધવા માટે સખત મહેનત કરી રહ્યા છે. હવે વૈજ્ઞાનિકોએ એક એન્ઝાઇમ બનાવ્યું છે જે પ્લાસ્ટિકના ઘટકોને ખૂબ જ ઝડપથી તોડી નાખે છે.
મળતી માહિતી મુજબ આના પર એક સંશોધન કરવામાં આવ્યું છે જે નેચર જર્નલમાં પ્રકાશિત થયું છે. તેને બનાવનાર ટીમનું કહેવું છે કે અમે આ એન્ઝાઇમ વેરિઅન્ટનો ઉપયોગ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણથી દૂષિત સ્થળોને સાફ કરવા માટે પણ કરી શકીએ છીએ. આ પરીક્ષણમાં પોલિમર પોલિઇથિલિન ટેરેફ્થાલેટ (PET) માંથી બનાવેલ ઉત્પાદનોને એક અઠવાડિયાની અંદર એન્ઝાઇમ દ્વારા તોડી નાખવામાં આવ્યા હતા.
કેટલાકને તોડવામાં માત્ર 24 કલાક લાગ્યા હતા. આ એવા ઉત્પાદનો હતા જે કુદરતી પરિસ્થિતિઓમાં વિઘટનમાં સદીઓ લઈ શકે છે. ટીમે આ એન્ઝાઇમને FAST-PETase (કાર્યકારી, સક્રિય, સ્થિર અને સહનશીલ PETase) નામ આપ્યું છે. તેઓએ કુદરતી PETase માંથી એક એન્ઝાઇમ વિકસાવ્યું છે જેના બેક્ટેરિયા PET પ્લાસ્ટિકનો નાશ કરે છે.
આ ઉપરાંત તે મશીન લર્નિંગનો ઉપયોગ કરીને પાંચ મ્યુટેશનને નિર્દેશિત કરે છે જે તેને વિવિધ પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓમાં પ્લાસ્ટિકનો ઝડપથી નાશ કરવાની મંજૂરી આપે છે. એન્ઝાઇમ પ્લાસ્ટિકનો નાશ કરે છે, ત્યારે બાકીની સામગ્રી પર ફરીથી પ્રક્રિયા કરી શકાય છે અને ફરીથી પ્લાસ્ટિક બનાવી શકાય છે. PET નો વિશ્વમાં ઘણો ઉપયોગ થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે વૈશ્વિક કચરાના લગભગ 12 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. જો આ આંકડો તમને ડરામણો નથી લાગતો, તો જાણી લો કે વૈશ્વિક સ્તરે 10 ટકાથી પણ ઓછા પ્લાસ્ટિકને રિસાયકલ કરવામાં આવે છે.
આ કિસ્સામાં FAST-PETase નો પરિચય અમુક અંશે મદદ કરી શકે છે. સંશોધકો કહે છે કે તે સસ્તું અને પોર્ટેબલ છે. ઉપરાંત, જરૂરી ઔદ્યોગિક સ્કેલના પ્રકારને આધારે તેને સ્કેલ કરવું ખૂબ મુશ્કેલ રહેશે નહીં.
અત્યારે, પ્લાસ્ટિકનો નાશ કરવાની સૌથી સામાન્ય રીત તેને ફેંકી દેવી છે, જ્યાં તે ખૂબ જ ધીમેથી વિઘટિત થાય છે અથવા તેને બાળી નાખે છે. તે ઘણો ખર્ચ કરે છે, ઘણી ઊર્જા લે છે. તેનાથી વાતાવરણમાં હાનિકારક વાયુઓ ઉત્પન્ન થાય છે. તે સ્પષ્ટ છે કે પ્લાસ્ટિકના કચરાને દૂર કરવા માટે વૈકલ્પિક વ્યૂહરચનાઓની સખત જરૂર છે. આ શોધ તેમાંથી એક હોઈ શકે છે. લાઈવ ટીવી