India News : દેશની નરેન્દ્ર મોદી (narendr modi) સરકારે 27 વર્ષથી અટવાયેલા મહિલા અનામત (women reservation) બિલને લાગુ કરી દીધું છે. આ બિલને પાસ કરાવવાના પ્રયાસો પૂર્વ વડાપ્રધાન ઇન્દર કુમાર (Inder Kumar) ગુજરાલે અટલ બિહારી વાજપેયીને કર્યા હતા, પરંતુ તે 27 વર્ષ સુધી અટવાયેલો રહ્યો. હવે 2024માં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે, ત્યારે અડધી વસ્તીને ખુશ કરવાના તમામ પ્રયાસો થઇ રહ્યા છે. આ બિલ પાસ કરીને ભાજપ મહિલાઓની અડધી વસ્તીને ખુશ કરવા માંગે છે.
તેમજ ભારત ગઠબંધનને વિભાજિત કરવા માંગે છે, કારણ કે નીતિશ કુમાર, લાલુ પ્રસાદ અને અખિલેશ યાદવની પાર્ટીઓ આ બિલના પ્રસ્તાવનો હંમેશા વિરોધ કરતી આવી છે. 1996માં આ બિલ લાગુ થયું ત્યારથી આ નેતાઓ ઓબીસી કેટેગરીની મહિલાઓ માટે સમાન ક્વોટામાં અનામતની માંગ કરી રહ્યા છે. જો કે આ બિલ 2023માં પાસ થઈ ગયું છે, પરંતુ 2029માં થનારી ચૂંટણીમાં મહિલાઓને તેનો લાભ મળશે. આવી સ્થિતિમાં વિપક્ષની માંગ છે કે તેને 2024ની ચૂંટણીમાં જ લાગુ કરવામાં આવે.
1996થી મહિલા અનામત બિલ લાગુ કરવાના પ્રયાસો
દેશના રાજકારણમાં તેમને જે ભાગીદારી મળવી જોઈતી હતી તે તેઓ મેળવી શક્યા નહીં. 2019ની ચૂંટણીમાં પહેલીવાર 15 ટકા મહિલાઓ લોકસભામાં પહોંચી હતી. પરંતુ 27 વર્ષમાં મહિલા રાજકારણની સફર ખૂબ જ રસપ્રદ રહી છે. મહિલા અનામત બિલ 1996માં તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. જો કે આ બિલને લઇને શરૂઆતથી જ વિવાદ ચાલી રહ્યો હતો. પહેલા તો વિપક્ષી નેતાઓએ તેને રજૂ કરવા દીધી ન હતી. પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈન્દર કુમાર ગુજરાલે તેને ફરીથી રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. જો કે, તેમની જ પાર્ટીએ આ વાતને સમર્થન આપ્યું ન હતું.
જે બાદ 1998માં પૂર્વ વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકારે પણ તેનો પરિચય આપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. પરંતુ ત્યારબાદ સમાજવાદી પાર્ટીના નેતાઓએ તેનો સખત વિરોધ કર્યો હતો. ત્યારબાદ વર્ષ 2000માં કાયદા મંત્રી રામ જેઠમલાણી આ બિલને રજૂ કરવામાં સફળ રહ્યા હતા પરંતુ તે સમયે પણ તેઓ તેને પાસ કરાવી શક્યા ન હતા.
2002માં તત્કાલીન વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીએ ફરી આ બિલના પક્ષમાં બેઠક બોલાવી હતી, પરંતુ તે સમયે પણ આ વાત પર સહમતિ ન બની શકી કારણ કે તેમાં ઓબીસી અનામતની માંગ પર મુલાયમ સિંહ યાદવના એસપી અને લાલુ યાદવની આરજેડી અડગ રહી. આ બિલને યુપીએ સરકારમાં પાસ કરાવવા માટે તમામ પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ રાજ્યસભામાં તેને પાસ કરાવી શકાયું નહીં.
લોકસભામાં શું ફેરફાર થશે?
હવે આ બિલ પાસ થયા બાદ ભારતની લોકસભામાં મહિલા સભ્યોની સંખ્યા 82થી વધીને 181 થઈ જશે. હાલ આ બિલમાં ઓબીસી અનામતની કોઇ અલગ વ્યવસ્થા નથી. જો કે ઓબીસી અનામતની માંગણી માટે આ બિલ આટલા લાંબા સમયથી પેન્ડિંગ હતું. આ બિલ માત્ર 15 વર્ષ માટે લાવવામાં આવ્યું છે. તે પછી તેને ચાલુ રાખવા માટે તેને ફરીથી રજૂ કરવું પડશે.
અત્યાર સુધીમાં સૌથી વધુ મહિલા ઉમેદવારોને કયા પક્ષોએ ટિકિટ આપી છે?
આ બિલ બહાર આવતા જ આ બિલ પાસ થાય તો કયા રાજકીય પક્ષોને સૌથી વધુ ફાયદો થશે તેના પર ચર્ચા થઈ રહી છે. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં દેશભરમાં 724 મહિલા ઉમેદવારોએ ચૂંટણી લડી હતી. જેમાં સૌથી વધુ મહિલા ઉમેદવારો કોંગ્રેસની હતી. કોંગ્રેસે 54 મહિલાઓને મેદાનમાં ઉતારી હતી. ભાજપે ૫૩ મહિલા ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. આ સિવાય પશ્ચિમ બંગાળ અને ઉત્તર પ્રદેશની 11-11 મહિલાઓ લોકસભામાં પહોંચી હતી.
મહિલા અનામતમાં ઓબીસી ક્વોટાની માંગ કેમ છે
દેશની સૌથી મોટી પાર્ટીઓ ભાજપ અને કોંગ્રેસ છે, તેથી આ બંને પાર્ટીઓને તેનો સૌથી વધુ ફાયદો મળી શકે છે. અન્ય પ્રાદેશિક પક્ષોને ઓછું મળવાની અપેક્ષા છે. આ જ કારણ છે કે ઓબીસી વોટબેન્કના આધાર પર રાજનીતિ કરનારા આરજેડી, સપા અને જેડીયૂ આ બિલમાં ઓબીસી સબ ક્વોટાની માંગ પર અડગ છે, કારણ કે જો આમ નહીં થાય તો તેઓ ચૂંટણીમાં પાછળ રહી શકે છે.
શું 2024ની ચૂંટણીમાં ભાજપને ફાયદો થશે?
આ મુદ્દે બિહાર અને ઝારખંડની રાજનીતિ પર પકડ ધરાવતા વરિષ્ઠ પત્રકાર ઓમ પ્રકાશ આશ્ક સાથે જ્યારે અમે વાત કરી તો તેમણે કહ્યું કે, “આ બિલ છેલ્લા 27 વર્ષથી અટવાયેલું હતું, જેને નરેન્દ્ર મોદી સરકારે બહુમત સાથે પાસ કરાવીને ઐતિહાસિક કામ કર્યું છે. તેને સર્વસંમતિથી પાસ કરાવવું પણ એક મોટું કામ છે, કારણ કે લાંબા સમયથી આ બિલને પાસ કરાવવા માટે ઘણી સરકારોએ ઘણા પ્રયત્નો કર્યા છે.
તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, “2024ની ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને ભાજપે તેને અગાઉ પાસ કરી દીધી છે. જેના કારણે જનતાને લાગશે કે સરકાર કંઈક કરી રહી છે. ભાજપ એ પણ જાણે છે કે અડધી આબાદી એટલે કે મહિલાઓ ઘણી આગળ વધી શકે છે. ઉત્તર પ્રદેશના રાજકારણ પર પકડ ધરાવતા વરિષ્ઠ પત્રકાર શરત પ્રધાનનું પણ માનવું છે કે આ પગલાથી ભાજપને ચૂંટણીમાં ફાયદો થશે.
જ્યારે અમે આ મુદ્દે મધ્યપ્રદેશ અને દેશની રાજનીતિ પર પકડ ધરાવતા વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરિજા શંકર સાથે વાત કરી તો તેમણે કહ્યું કે, ભાજપ મહિલા અનામત બિલનો બે વખત ફાયદો ઉઠાવશે. પહેલું, જ્યારે તેણે હવે બિલ પસાર કર્યું છે, 2024 માં અને બીજું 2029 ની ચૂંટણીમાં તેનો અમલ કરીને.
બજારમાં માત્ર ટામેટાં જ ટામેટાં થઈ ગયા, ખેડૂતો રસ્તા પર ફેંકવા મજબૂર, ભાવ આકાશથી સીધા ખીણમાં
ભારત માટે બેવડો ખતરો વધ્યો! પાકિસ્તાને પણ ખાલિસ્તાનીઓને સમર્થન આપ્યું, સાથે મળીને કંઈક નવા જૂની કરશે
આ સુંદરી કોઈ અભિનેત્રી કે મોડેલ નથી પણ એક IAS ઓફિસર છે, છાતી ચીરનારો સંઘર્ષ કરીને પહોંચી આ મૂકામ પર
વિધાનસભામાં તેની ખાસ અસર નહીં પડે, પરંતુ લોકસભા ચૂંટણીમાં નવા ઉમેદવારને લાવીને ભાજપ પાર્ટીમાં નવું રૂપ લાવવાનો પ્રયાસ જરૂર કરશે. આવી સ્થિતિમાં મહિલા અનામત બિલને જોતા મહિલા ઉમેદવારોને ચહેરા બનાવી શકાય છે અને પાર્ટીમાં નવાપણું બતાવી શકાય છે.