Chandrayaan 3 : ચંદ્રયાન-3 (Chandrayaan 3 ) ચંદ્રની સપાટીને સ્પર્શવા માટે બેતાબ છે, તે ડિઓર્બિંગ છે, એટલે કે તે ચંદ્રની સપાટીથી ધીમે ધીમે પોતાનું અંતર ઘટાડી રહ્યું છે. આ સાથે જ રશિયાનું લુના-25 પણ ચંદ્રની સપાટી પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ (Soft landing) માટે પોતાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. માનવામાં આવી રહ્યું છે કે ચંદ્રયાન-3 પહેલા લુના-25 લેન્ડ કરશે. ખાસ વાત એ છે કે બંને મિશન ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરશે. ચંદ્ર મિશનના ઇતિહાસમાં આ પહેલીવાર બનશે જ્યારે કોઈ અવકાશયાન ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરશે.
માત્ર ચંદ્રયાન-3 અને લુના-25 જ નહીં પરંતુ દુનિયાભરની તમામ સ્પેસ એજન્સીઓ ચંદ્ર પર જવા માટે સ્પર્ધા કરી રહી છે. ચંદ્રયાન-3 બાદ નાસાનું આર્ટેમીસ મિશન, (Artemis mission) ચીનનું ચાંગે, જાપાન, યુરોપ, સ્પેસએક્સ અને બ્લૂ ઓરિજિનના મૂન મિશન પણ કતારમાં છે, અવકાશયાત્રીઓનું માનવું છે કે, દુનિયાભરની અંતરિક્ષ એજન્સીઓને અચાનક ચંદ્રમાં રસ નથી, આના ઘણા મહત્વના કારણો છે, જેમાં સૌથી પ્રમુખ છે ચંદ્રનો ઉપયોગ મંગળ સુધી પહોંચવા માટે આધાર તરીકે કરવો. આ જ કારણ છે કે અંતરિક્ષ એજન્સીઓ અહીં જળ-ખનિજ, ઓક્સિજનની શોધમાં લાગી છે, જેથી ચંદ્ર પર આવો આધાર બની શકે, માત્ર મંગળ જ નહીં પરંતુ અન્ય ગ્રહો સુધી પહોંચવું પણ સરળ બનશે.
ચંદ્ર પરની આ રેસનું કારણ મંગળ છે
1960થી મંગળ પર અસંખ્ય મિશન લોન્ચ કરવામાં આવ્યા છે, અમેરિકા અને રશિયા સૌથી આગળ છે, ભારત, ચીન અને યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી પણ આ યાદીમાં સામેલ છે. ખગોળશાસ્ત્રીઓનું માનવું છે કે વિશ્વભરની અંતરિક્ષ એજન્સીઓની નજર મંગળ ગ્રહ પર છે, પરંતુ પૃથ્વીથી અંતરને કારણે, માત્ર કેટલાક મિશન સફળ થયા છે. એક સમય એવો આવે છે કે જ્યારે ચંદ્ર પૃથ્વી અને મંગળની વચ્ચેથી પસાર થાય છે, અવકાશ એજન્સીઓ તેનો આધાર તરીકે ઉપયોગ કરવા માંગે છે.
ચંદ્ર પર સ્પર્ધા કરવાના કારણો
માત્ર આધાર જ નહીં, પરંતુ ચંદ્ર સુધી પહોંચવાની દોડના અન્ય કારણો પણ છે, પાણીની શોધ પણ મુખ્ય છે, હકીકતમાં એવું માનવામાં આવે છે કે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર પાણી અને ઓક્સિજન હોઈ શકે છે, જો પાણી હોય તો ત્યાં ખેતી પણ કરી શકાય છે અને જીવનનું સમાધાન પણ થઈ શકે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ચંદ્રની સપાટી માટે સોનું, ટાઇટેનિયમ, પ્લેટિનમ અને યુરેનિયમ જેવા ખનિજો હોઈ શકે છે, જે કોઈપણ દેશને સમૃદ્ધ બનાવી શકે છે
ચંદ્ર પર પહોંચવાનું ત્રીજું કારણ પોતાની સર્વોપરિતા સ્થાપિત કરવાનું છે, તેમાં અમેરિકા અને રશિયા સૌથી આગળ છે, ચીન પણ આ રેસમાં પોતાને પાછળ રાખવા નથી માંગતું અને ભારત પણ સતત પોતાની તાકાતનો અહેસાસ કરાવે છે.
ચંદ્રયાન-3 અને લુના-25 બાદ આ મિશન લાઈનમાં છે
અમેરિકાનું આર્ટેમિસ:
આ અમેરિકાનું બહુપ્રતિક્ષિત મિશન છે જે ત્રણ તબક્કામાં પૂર્ણ થશે. પ્રથમ આર્ટેમિસ-1 લોન્ચ કરવામાં આવશે જે પોતાને ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત કરશે. આર્ટેમિસ 2 માં અવકાશયાત્રીઓને પણ મોકલવામાં આવશે, જેઓ ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પરિક્રમા કરશે અને પાછા આવશે. આ પછી, આર્ટેમિસ 3 લોન્ચ કરવામાં આવશે જે ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરશે અને વૈજ્ઞાનિકો ત્યાં ખનીજ અને પાણી પર સંશોધન કરશે.
ચીનનું ચંગાઈ-6:
ચીન આવતા વર્ષે આ મિશન લોન્ચ કરશે જે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરશે અને ત્યાંથી સેમ્પલ લઈને પરત ફરશે. 2027માં ચાંગે-7 મિશન લોન્ચ કરવામાં આવશે, જે ચંદ્ર પર પાણીની શોધ કરશે અને 2030 સુધીમાં ચીન આ મિશનમાંથી અવકાશયાત્રીઓને મોકલશે.
ટામેટાંનો પાવર હોય તો કાઢી નાખજો! 250, 100નો જમાનો ગયો, હવે મળશે 30 રૂપિયા પ્રતિ કિલો, જાણો ક્યારથી
અન્ય મિશન:
જાપાન ચંદ્રયાન-3ના ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગના ત્રણ દિવસ પછી જ ચંદ્ર મિશન શરૂ કરશે. 2026માં યુરોપ અને દક્ષિણ કોરિયા અને સાઉદી અરેબિયા પણ ચંદ્ર પર મિશન લોન્ચ કરશે.