રાજસ્થાનના એક દૂરના ખૂણામાં, જેસલમેરની સોનેરી રેતીની વચ્ચે, એક ગામ આવેલું છે જ્યાં એક દુર્લભ પરંપરા જોવા મળે છે. તે લગભગ પૌરાણિક લાગે છે. રામદેવ કી બસ્તી નામનું આ ગામ તેના વિચિત્ર રિવાજો માટે જાણીતું છે. અહીંની નાની વસાહતના દરેક ઘરની આગવી પરંપરા છે. ગામમાં દરેક વ્યક્તિએ બે વાર લગ્ન કરવા પડે છે.
શા માટે બે લગ્ન?
પ્રથમ નજરમાં, આ એવા દેશમાં એક વિસંગતતા જેવું લાગે છે જ્યાં એકપત્નીત્વ હિંદુ પરંપરામાં ઊંડે ઊંડે જડિત છે. પરંતુ રામદેવની વસાહતમાં લગ્નની વિભાવના સંપૂર્ણપણે નવું પરિમાણ લે છે. અહીં, બહુપત્નીત્વને માત્ર સ્વીકારવામાં આવતું નથી પરંતુ તેમની સંસ્કૃતિના ફેબ્રિકમાં વણાયેલું છે. જ્યારે તમે જાણો છો કે આ પત્નીઓ કેવી રીતે સાથે રહે છે, તો તમે આશ્ચર્યચકિત થઈ જશો.
જો ઘરમાં બે પત્નીઓ હોય, તો ઘણીવાર ઈર્ષ્યા અને મતભેદ થાય છે. જોકે, રામદેવની કોલોનીમાં આ નવાઈની વાત નથી. અહીં બંને પત્નીઓ સુમેળથી રહે છે, લગભગ વાસ્તવિક બહેનોની જેમ તેમના પતિઓને એક છત નીચે વહેંચે છે. તેમનો સંબંધ પરંપરાગત અપેક્ષાઓને નકારી કાઢે છે, કારણ કે તેઓ સૌહાર્દપૂર્ણ અને સહાયક બંધન જાળવી રાખે છે.
આ પરંપરા ક્યારે શરૂ થઈ?
આ પરંપરાની ઉત્પત્તિ પરંપરા જેટલી જ આકર્ષક છે. ગામલોકોનું માનવું છે કે આ રિવાજ પાછળનું મુખ્ય કારણ પ્રાચીન અંધશ્રદ્ધા સાથે જોડાયેલું છે. સ્થાનિક દંતકથાઓ અનુસાર, જો કોઈ વ્યક્તિ ફક્ત એક જ વાર લગ્ન કરે છે, તો તેને કાં તો કોઈ સંતાન અથવા પુત્રી હશે નહીં. પુરુષ વારસદારને સુરક્ષિત કરવા માટે બીજા લગ્ન જરૂરી માનવામાં આવે છે. આ માન્યતા અનુસાર, બીજી પત્ની પુત્રના જન્મની બાંયધરી આપે છે, જેનાથી પરંપરાનું સાતત્ય જળવાઈ રહે છે.
જો તમારે 32 દાંત હોય તો રાજાની જેમ મળશે ત્રણેય લોકના સુખ! જાણો 28, 29 અને 30 વાળાનું શું થાય?
તેના ઊંડા મૂળ હોવા છતાં, પરંપરા ધીમે ધીમે ઘટી રહી છે. રામદેવની વસાહતની યુવા પેઢી આ રિવાજથી દૂર જઈ રહી છે, તેને આધુનિક વિચારો સાથે અસંગત લાગે છે. જૂની પેઢી આ પરંપરાને વળગી રહી છે ત્યારે પરિવર્તનનો પવન ધીમે ધીમે ગામડાની વર્ષો જૂની પ્રથાઓને બદલી રહ્યો છે.