નવી દિલ્હી. દસ વર્ષ પહેલાં શરૂ થયેલી ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ પહેલને જબરદસ્ત સફળતા મળી છે. આ પહેલનું પરિણામ એ છે કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં દર કલાકે એક સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. મેક ઇન ઇન્ડિયા દ્વારા લગભગ 15 લાખ નોકરીઓનું સર્જન થયું છે. બુધવારે, ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ની 10મી વર્ષગાંઠના અવસરે, સરકારે ડેટા શેર કર્યો અને જણાવ્યું કે કેવી રીતે આ પહેલ, જેને શરૂઆતમાં વિદેશમાં અને દેશમાં શંકાની નજરે જોવામાં આવી હતી, તેણે ભારતને એક મુખ્ય વૈશ્વિક ઉત્પાદન હબ બનાવ્યું છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 25 સપ્ટેમ્બર 2014 ના રોજ ભારતને એક મુખ્ય વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે મેક ઇન ઇન્ડિયાની શરૂઆત કરી હતી.
2014 માં શરૂ થયું
પીએમ મોદીએ 2014માં મેક ઈન્ડિયાની શરૂઆત કરી હતી. દસ વર્ષ પછી દેશ હવે તેના પરિણામો જોઈ રહ્યો છે. 2014માં દેશમાં 80 ટકા મોબાઈલ ફોનની આયાત કરવામાં આવતી હતી, હવે દેશમાં 99.9 ટકા મોબાઈલ ફોનનું ઉત્પાદન થાય છે. યુકે, નેધરલેન્ડ, ઓસ્ટ્રિયા, ઇટાલી અને દક્ષિણ આફ્રિકા જેવા દેશોમાં પણ તેની નિકાસ કરવામાં આવી રહી છે. સંરક્ષણ ઉત્પાદનની સાથે, અવકાશ, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, સેમિકન્ડક્ટર ઉત્પાદન, બાંધકામ ક્ષેત્ર અને રેલ્વે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં પણ પરિણામો જોવા મળી રહ્યા છે.
ડિજિટલાઇઝેશન, તકનીકી પ્રગતિ
સોફ્ટવેર ડેવલપમેન્ટમાં આત્મનિર્ભરતા વધારી છે. મોબાઈલ મેન્યુફેક્ચરિંગમાં ભારત અગ્રણી દેશ બની ગયો છે. Apple અને Samsung સહિત અન્ય ઘણી વૈશ્વિક કંપનીઓએ ભારતમાં મોબાઈલ મેન્યુફેક્ચરિંગ યુનિટ સ્થાપ્યા છે. 2014માં ભારતમાં માત્ર 2 એકમોનું ઉત્પાદન થયું હતું. 2020 સુધીમાં તે વધીને 200 એકમોથી વધુ થઈ ગયું છે.
મેક ઈન ઈન્ડિયાની દસમી વર્ષગાંઠ પર વડાપ્રધાન મોદીએ ઈન્સ્ટાગ્રામ પર પોસ્ટ કર્યું, “આજે આપણે #10YearsOfMakeInIndiaની ઉજવણી કરી રહ્યા છીએ. આ ચળવળને સફળ બનાવવા માટે જેઓ છેલ્લા એક દાયકાથી સતત કામ કરી રહ્યા છે તે તમામને હું અભિનંદન આપું છું. ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ 140 કરોડ ભારતીયોના સામૂહિક સંકલ્પને પ્રતિબિંબિત કરે છે જેઓ આપણા દેશને ઉત્પાદન અને નવીનતાનું પાવરહાઉસ બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. તે પ્રશંસનીય છે કે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં નિકાસમાં વધારો થયો છે, ક્ષમતાઓ ઊભી થઈ છે, આમ આપણું અર્થતંત્ર મજબૂત બન્યું છે. ભારત સરકાર ‘મેક ઈન ઈન્ડિયા’ને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે તમામ શક્ય પ્રયાસો કરી રહી છે. ભારતમાં સુધારાની દિશામાં લીધેલા પગલાં પણ ચાલુ રહેશે. આપણે સાથે મળીને આત્મનિર્ભર અને વિકસિત ભારતનું નિર્માણ કરીશું!”
સ્ટાર્ટઅપ્સની સંખ્યા 350 થી વધીને 1.48 લાખ થઈ
છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશમાં સ્ટાર્ટઅપની સંખ્યા 2014માં 350થી વધીને 1.48 લાખ થઈ ગઈ છે. સરકારે એ પણ નિર્દેશ કર્યો કે 45 ટકા સ્ટાર્ટઅપ્સ ટાયર II અને ટાયર III શહેરોમાંથી આવ્યા છે અને 2014 થી 1 કરોડથી વધુ પેટન્ટ આપવામાં આવી છે. MSME ક્ષેત્રમાં પણ ક્રાંતિકારી ફેરફારો લાવવામાં મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલનો મોટો ફાળો છે. ઉદ્યોગમ પોર્ટલ પર 4.91 કરોડ MSME નોંધાયેલા છે, જેમાંથી 1.85 કરોડ મહિલાઓની માલિકીના એકમો છે. આ એકમોએ 21.17 કરોડ નોકરીઓનું સર્જન કર્યું છે. ખાસ વાત એ છે કે MSMEએ 2022-23માં ભારતના GDPમાં 30.1 ટકા યોગદાન આપ્યું છે.
મેક ઇન ઇન્ડિયાથી MSME ને ઘણો ફાયદો થયો
“મેક ઇન ઇન્ડિયાએ ઉત્પાદન ક્રાંતિને વેગ આપ્યો છે, નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે અને સ્થાનિક ઉત્પાદન અને વ્યવસાયને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે, ખાસ કરીને MSME માટે,” શોભા કરંદલાજે, રાજ્ય મંત્રી, MSME મંત્રાલય, X પર પોસ્ટ કર્યું. ભૂતપૂર્વ નીતિ આયોગના સીઈઓ અમિતાભ કાન્તે પણ મેક ઇન ઈન્ડિયાની 10 વર્ષની સફરમાં મુખ્ય વિકાસ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેમ કે “નવા MSME થ્રેશોલ્ડ કે જે નફો જાળવી રાખીને વૃદ્ધિ કરશે.” 2020 માં, MSME મંત્રાલયે માઇક્રો, સ્મોલ અને મીડિયમ એન્ટરપ્રાઇઝિસની વ્યાખ્યામાં સુધારો કર્યો હતો. હવે તેમાં રૂ. 250 કરોડ સુધીનું ટર્નઓવર અને રૂ. 50 કરોડ સુધીનું રોકાણ સામેલ છે.
જો તમારે 32 દાંત હોય તો રાજાની જેમ મળશે ત્રણેય લોકના સુખ! જાણો 28, 29 અને 30 વાળાનું શું થાય?
ખાદીના વેચાણમાં બમ્પર ઉછાળો
સરકારી ડેટા અનુસાર, 2023-24માં ખાદીનું વેચાણ રૂ. 1.55 લાખ કરોડના મૂલ્ય સુધી પહોંચી ગયું છે. PLI યોજના હેઠળ 1.28 લાખ કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ છે. 8.5 લાખથી વધુ નોકરીઓનું સર્જન થયું છે અને નિકાસમાં રૂ. 4 લાખ કરોડથી વધુનો વધારો થયો છે. 2020માં નેશનલ એક્શન પ્લાન ફોર ટોય્ઝના અમલીકરણ બાદ રમકડાંની નિકાસમાં 239 ટકાનો વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે.