odisha train accident : ઓડિશાના બાલાસોરમાં ટ્રિપલ ટ્રેન દુર્ઘટનાની ભયાનક વાતો સામે આવી રહી છે. આ દર્દનાક દુર્ઘટનામાં જે લોકો બચી ગયા છે અથવા ઘાયલ થયા છે તેઓ ઝડપથી સ્વસ્થ થઈ રહ્યા છે. પરંતુ કટકની એસસીબી મેડિકલ કોલેજ અને હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલા 105 દર્દીઓમાંથી લગભગ 40 દર્દીઓ પોસ્ટ-ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર (પીટીએસડી) દર્શાવી રહ્યા છે. આ તમામ દર્દીઓનું કાઉન્સેલિંગ શરૂ કરી દેવામાં આવ્યું છે. પરિવારજનોની હાજરીમાં નિષ્ણાતો દર્દીઓનો ભય દૂર કરી રહ્યા છે. શનિવારે ડોક્ટર્સે આ અંગે જાણકારી આપી છે.
જણાવી દઈએ કે ટ્રિપલ ટ્રેન દુર્ઘટનામાં 288 મુસાફરોના મોત થયા છે. જ્યારે 1100થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. ક્લિનિકલ સાયકોલોજી વિભાગના એસોસિએટ પ્રોફેસર ડો.જશોબંતા મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે, “બચી ગયેલા લોકોની માનસિક સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, હોસ્પિટલે તમામ દર્દીઓનું કાઉન્સેલિંગ શરૂ કરી દીધું છે. ડો.મહાપાત્રાએ કહ્યું કે આવા અકસ્માતથી બચી ગયેલા લોકોના મન પર ગંભીર અસર પડે તે સ્વાભાવિક છે.
‘પરિવારના સભ્યો સાથે દર્દીઓનું કાઉન્સેલિંગ’
તેમણે કહ્યું કે, ઘણા લોકો ગંભીર રીતે તણાવગ્રસ્ત, ડરેલા, ક્યારેક નર્વસ જોવા મળે છે.ઘાયલો પૈકી કેટલાક સાવ શાંત જોવા મળી રહ્યા છે.અમે તેને કાઉન્સેલિંગ કરી રહ્યા છીએ અને તેના પરિવારના સભ્યો સાથે વાત કરી રહ્યા છીએ.ડૉ. મહાપાત્રાએ કહ્યું કે હોસ્પિટલે બચી ગયેલા લોકોનું કાઉન્સેલિંગ કરવા માટે ચાર ટીમો બનાવી છે.
‘સપનાંઓ આવવાથી ઊંઘ ઉડી જાય છે’
દરેક ટીમમાં મનોચિકિત્સક, મનોચિકિત્સક, એક સામાજિક કાર્યકર અને દર્દીના પરિવારના એક કે બે સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે. સર્જરી વિભાગની એક નર્સે કહ્યું કે જે લોકો બચી ગયા છે તેઓ યોગ્ય રીતે સૂઈ શકતા નથી. આજે પણ આ લોકોની નજર સામે એક ડરાવી દે તેવું દ્રશ્ય સામે આવે છે. અકસ્માતના સ્વપ્નથી ઊંઘ તૂટી જાય છે. તેમણે કહ્યું કે તમામ દર્દીઓ પર સતત નજર રાખવામાં આવી રહી છે.
‘ઊંઘ નથી આવતી, સપનામાં થાય છે અકસ્માત’
આ અકસ્માતમાં 23 વર્ષીય દર્દીએ બંને હાથ-પગ તોડી નાખ્યા છે. તે દિવસ દરમિયાન કે રાત્રે સૂઈ શકતો નથી. અકસ્માતનું દ્રશ્ય તેની આંખો સામે વારંવાર આવે છે. એક ડોક્ટરે જણાવ્યું કે, આ દર્દી પોતાની આંખો બંધ કરતા ડરે છે કારણ કે, અકસ્માતના દ્રશ્યો તેની સામે આવે છે.
‘ઊંઘમાં મિત્રનું નામ બોલે છે’
અન્ય એક યુવક પણ દાખલ છે. તેણે એક નજીકનો મિત્ર ગુમાવ્યો છે. તે ઘણીવાર ઊંઘમાં પોતાના મિત્રનું નામ બોલે છે, અને ઊંઘમાંથી જાગી જાય છે. બીજા એક ડોક્ટરે કહ્યું કે કેટલાક દર્દીઓ ફક્ત દિવાલ તરફ તાકી રહ્યા હતા. ગુમસુમ જેવું વર્તન કરે છે.
‘105 દર્દીઓને હોસ્પિટલમાં સારવાર અપાઈ’
હોસ્પિટલમાં કુલ 105 દર્દીઓની સારવાર ચાલી રહી છે. તેમાંથી ત્રણના પગ સંપૂર્ણપણે અલગ થઈ ગયા છે. જ્યારે અન્ય દર્દીઓએ પગ અને હાથ-પગ ગુમાવી દીધા છે. કેટલાકને કરોડરજ્જુની ઇજાઓ થઈ છે.
“કેટલાક રડી રહ્યા છે… કેટલાક મોટેથી હસી પડે છે.”
અન્ય એક ડોક્ટરે જણાવ્યું કે, આ દર્દીઓ તેમની હાલત જોઇને રડે છે. જ્યારે કેટલાક અન્ય લોકો મોટેથી હસે છે. તેમણે કહ્યું કે આ લક્ષણો સમય સાથે મટાડી શકાય છે. ડો.મહાપાત્રાએ દાવો કર્યો હતો કે તમામ દર્દીઓની હાલત સ્થિર છે. આશા છે કે દરેક દર્દી માનસિક તણાવને દૂર કરશે. કેટલાક અન્ય સંવેદનશીલ દર્દીઓ અન્ય લોકો કરતા થોડો સમય લઈ શકે છે.
પોસ્ટ-ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર શું છે?
PTSD એ એક માનસિક સ્થિતિ છે જે સામાન્ય રીતે કોઈ અકસ્માત અથવા ખૂબ જ ખરાબ પરિસ્થિતિનો અનુભવ કર્યા પછી દર્દીઓમાં થાય છે. આ ડિસઓર્ડરના લક્ષણોમાં ફ્લેશબેક, ઘટના સાથે સંકળાયેલા સપના, ચિંતાનું સ્તર અને ઘટના વિશે સતત વિચારવાનો સમાવેશ થાય છે, જે સામાન્ય રીતે જીવન જીવવાનું મુશ્કેલ બનાવે છે. ઘણી પરિસ્થિતિઓમાં, દર્દી પોતાને નુકસાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ પણ કરે છે જેથી તે અકસ્માત અથવા તેની સાથે સંકળાયેલી યાદોથી છૂટકારો મેળવી શકે.
ખરેખર, દર્દીને કોઈ પણ પરિસ્થિતિ અથવા ઘટના સાથે સંબંધિત વસ્તુનો ડર લાગવા માંડે છે. કેટલાક કિસ્સામાં દર્દી ન ઇચ્છે તો પણ મગજમાં અકસ્માતનો ફરી અનુભવ કરે છે, જેના કારણે તેનો આઘાત વધી જાય છે. આ દર્દીને વાસ્તવિકતાથી દૂર લઈ જાય છે.