Maratha Reservation Protest: મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા આરક્ષણની માંગને લઈને શરૂ થયેલું આંદોલન હિંસક બની ગયું છે. મહારાષ્ટ્રના અલગ-અલગ જિલ્લાઓમાં આગચંપી થઈ રહી છે. બીડ જિલ્લામાં પ્રદર્શન અને હંગામાને જોતા કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે. મરાઠા આરક્ષણની આગ આખા મહારાષ્ટ્રને સળગી રહી છે.
બીડમાં રોષે ભરાયેલા દેખાવકારોએ NCP કાર્યાલયને આગ ચાંપી દીધી. એનસીપી ધારાસભ્ય સંદીપ ક્ષીરસાગર અને પૂર્વ મંત્રી જય ક્ષીરસાગરના ઘરોને આગ ચાંપી દેવામાં આવી હતી. દરમિયાન સરકાર પણ એક્શનમાં આવી છે.
મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદે રાજ્યપાલને મળ્યા હતા. તે જ સમયે, ડેપ્યુટી સીએમ દેવેન્દ્ર ફડણવીસે ભાજપના નેતાઓ સાથે બેઠક કરી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે સુપ્રીમ કોર્ટે મરાઠા આરક્ષણ પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો છે. આ કેસ સુપ્રીમ કોર્ટની 5 જજની બેન્ચમાં પેન્ડિંગ છે.
મરાઠા આરક્ષણની માંગ ક્યારે શરૂ થઈ?
મરાઠા સમુદાય લાંબા સમયથી અનામતની માંગ કરી રહ્યો છે. 1980ના દાયકામાં પહેલીવાર મહારાષ્ટ્રમાં અનામતની માંગે આંદોલનનું સ્વરૂપ લીધું હતું. આ પછી, 2016 થી 2018 ની વચ્ચે ઘણા રાઉન્ડ આંદોલન થયા, જેમાં ઘણા લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. આ પછી, મહારાષ્ટ્ર સરકારે વર્ષ 2018 માં કાયદો બનાવીને મરાઠા સમુદાયને 16 ટકા અનામત આપી.
પરંતુ, જ્યારે મામલો બોમ્બે હાઈકોર્ટમાં પહોંચ્યો ત્યારે કોર્ટે તેને ઘટાડીને સરકારી નોકરીઓમાં 13 ટકા અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં 12 ટકા આરક્ષણ કરી દીધું. આ પછી મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો અને મે 2021માં કોર્ટના 5 ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે અનામત પર રોક લગાવી દીધી. સુપ્રીમ કોર્ટ 50 ટકાથી વધુ અનામત આપી શકે નહીં. તમને જણાવી દઈએ કે સુપ્રીમ કોર્ટે વર્ષ 1992માં અનામતની મર્યાદા 50 ટકા નક્કી કરી હતી.
મરાઠાઓ અનામતની માંગ કેમ કરી રહ્યા છે?
મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા સમુદાયની માંગ છે કે પછાત જાતિઓની જેમ તેમને પણ શિક્ષણ સિવાય નોકરીઓમાં અનામત આપવામાં આવે. મરાઠા લોકો માને છે કે તેમના સમુદાયના મોટાભાગના ખેડૂતો છે અને ખેતીમાં સતત સમસ્યાઓના કારણે તેઓ આર્થિક રીતે નબળા થઈ ગયા છે. જેના કારણે મરાઠા સમુદાય પોતાના ભવિષ્યને લઈને ચિંતિત છે અને સરકારી નોકરીઓમાં અનામતની માંગ કરી રહ્યો છે.
મરાઠાઓ કઈ પાર્ટીના સમર્થક છે?
મરાઠા સમુદાયે રાજકારણમાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે અને આઝાદી પછી મરાઠાઓ કોંગ્રેસ પાર્ટીના સમર્થક હતા, પરંતુ પછીથી તેમની પ્રથમ પસંદગી NCP બની. જો કે, થોડા વર્ષો પછી, રાજકીય વલણ ફરી બદલાયું અને મરાઠા સમુદાયનો ઝોક ભાજપ-શિવસેના તરફ વળ્યો. અત્યારે ભાજપ અને શિવસેના મરાઠા સમાજની પહેલી પસંદ છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં 52 ટકા મરાઠાઓએ ભાજપ-શિવસેનાને મત આપ્યો હતો. આ પછી એ જ વર્ષે યોજાયેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને 24 ટકા અને શિવસેનાને 30 ટકા મરાઠા વોટ મળ્યા હતા. એ જ રીતે, 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં શિવસેનાને 39 મરાઠા વોટ મળ્યા અને બીજેપીને 20 મરાઠા વોટ મળ્યા. 2019ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પણ ભાજપ-શિવસેના ગઠબંધનને 57 ટકા મરાઠા મતો મળ્યા હતા.