Akshar Foundation School: ભારતમાં એવી ઘણી સ્કૂલો છે, જ્યાંની ફી સાંભળીને તમે ચોંકી જશો. પર ભારતમાં આવી ઘણી શાળાઓ છે, જ્યાં વાર્ષિક લાખો કરોડ રૂપિયાની ફી લેવામાં આવે છે. પરંતુ ભારતમાં એક એવી શાળા છે જ્યાં વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી ફી લેવામાં આવતી નથી, તેના બદલે વિદ્યાર્થીઓએ ફીના બદલામાં શાળાને એક ખાસ વસ્તુ આપવી પડે છે.
ફીના બદલામાં આ ખાસ વસ્તુ લો
વાસ્તવમાં, અમે નાગાલેન્ડની એક શાળા અક્ષર ફાઉન્ડેશન વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ, જે ફીના બદલામાં તેના વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી દર અઠવાડિયે 25 પ્લાસ્ટિક બોટલ લે છે. નાગાલેન્ડના શિક્ષણ અને પર્યટન મંત્રી ટેમ્જેન ઈમ્નાએ થોડા સમય પહેલા એક વિડીયો શેર કર્યો હતો, જેમાં તેમણે અક્ષર ફાઉન્ડેશનની એક ક્લિપ શેર કરી હતી, જે વંચિત બાળકો માટેની શાળા છે અને જે ફી તરીકે માત્ર પ્લાસ્ટિકની બોટલ અને પાણી આપે છે. તામજ અહીં વિદ્યાર્થીઓએ દર અઠવાડિયે 25 પ્લાસ્ટિક બોટલ લાવવાની હોય છે.
શાળાનો ડ્રોપ રેટ શૂન્ય ટકા છે
તમને આ સાંભળીને નવાઈ લાગશે, પરંતુ આ બિલકુલ સત્ય છે. હકીકતમાં, આ શાળાની સ્થાપના 2016 માં પરમિતા શર્મા અને માજીન મુખ્તાર દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જ્યારે તેઓએ બે મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ જોયા – અતિશય કચરો અને નિરક્ષરતા. બંને સમસ્યાઓના નિરાકરણ માટે તેમણે એક શાળા બનાવી જ્યાં બાળકો દર અઠવાડિયે પ્લાસ્ટિકની બોટલો એકઠી કરીને મફતમાં અભ્યાસ કરી શકે.
સામૂહિક પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ ઈંટો, રસ્તાઓ અને શૌચાલય બનાવવા માટે થાય છે. શાળામાં મોટા વિદ્યાર્થીઓ નાના વિદ્યાર્થીઓને ભણાવે છે અને આ દ્વારા તેઓ પૈસા પણ કમાય છે. પરંપરાગત વિષયો ઉપરાંત, વિદ્યાર્થીઓ ભાષાઓ, પ્લાસ્ટિક રિસાયક્લિંગ, સુથારીકામ, બાગકામ અને વધુ શીખે છે. શાળામાં ડ્રોપ રેટ પણ 0% છે.
મોટા બાળકો નાના વિદ્યાર્થીઓને ભણાવીને કમાય છે
હદ છે પણ હોં! મુખ્યમંત્રીની જીભ લપસી અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીજીને હૃદયપૂર્વક શ્રદ્ધાંજલિ પાઠવી દીધી, ચારેકોર બદનામી થઈ
મિસ્ટર મુખ્તારે એકવાર ધ ગાર્ડિયનને કહ્યું હતું કે “અમે ખાણિયાઓની જેમ બાળકોને ક્યારેય વળતર આપી શકતા ન હોવાથી, અમે એક મેન્ટરશિપ પીઅર-ટુ-પીઅર લર્નિંગ મોડલ બનાવ્યું જેમાં મોટા બાળકો નાના બાળકોને માર્ગદર્શન આપે છે.” શીખવશે, અને બદલામાં તેઓને રમકડામાં ચૂકવણી કરવામાં આવશે. ચલણી નોટો, જેનો ઉપયોગ સ્થાનિક સ્ટોર પર નાસ્તો, કપડાં, રમકડાં અને શૂઝ ખરીદવા માટે થઈ શકે છે. જેમ જેમ વિદ્યાર્થીઓ શૈક્ષણિક રીતે આગળ વધે છે તેમ તેમ તેમનો પગાર વધે છે. અમારું સૂત્ર છે ‘વધુ કમાવવા માટે વધુ શીખો.’ આ નાણાકીય પ્રોત્સાહન એક શક્તિશાળી પ્રેરક સાબિત થયું છે.