સંયુક્ત રાષ્ટ્રના પોપ્યુલેશન ડિવિઝનના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ ભારત આગામી ત્રણ મહિનામાં ચીનને પછાડીને વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ બનવાની સંભાવના છે. આના કારણે બંને દેશો પર નોંધપાત્ર સામાજિક અને આર્થિક અસરો જોવા મળી શકે છે. રુટગર્સ યુનિવર્સિટીમાં દક્ષિણ એશિયાના ઇતિહાસના સહયોગી પ્રોફેસર ડૉ. ઓડ્રે ટ્રાશ્કેએ યાહૂ ન્યૂઝને જણાવ્યું હતું કે, “મોટાભાગના લોકો માને છે કે ભારતની અર્થવ્યવસ્થામાં હજુ પણ ઘણી સંભાવનાઓ છે કારણ કે તે યુવા દેશ છે.”
ભારત આગામી 3 મહિનામાં બનશે વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ
ભારતના ઝડપથી વિકસતા 1.41 બિલિયન લોકોમાંથી, 4માંથી લગભગ એક 15 વર્ષથી ઓછી વયના છે અને લગભગ અડધા 25 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના છે. તુલનાત્મક રીતે ચીનમાં લગભગ 1.45 અબજની વસ્તી છે, પરંતુ 25 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકો વસ્તીનો માત્ર એક ક્વાર્ટર છે. ટ્રેશ્કેએ કહ્યું, “ભારતીય ઉપખંડે હંમેશા મજબૂત માનવ વસ્તીને સમર્થન આપ્યું છે. ભારતની તુલના પણ લાંબા સમયથી ચીન સાથે કરવામાં આવી છે અને તેઓ લાંબા સમયથી એકબીજા સાથે વેપાર કરે છે.”
ભારત અને ચીન સામે છે આ મોટી સમસ્યા
1950થી વિશ્વની વસ્તી વૃદ્ધિમાં ભારત અને ચીનનો હિસ્સો અંદાજિત 35% છે. ચીન વૈશ્વિક ઔદ્યોગિક શક્તિ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે. સંયુક્ત રીતે બે વસ્તી કેન્દ્રો વિશ્વની આશરે 8 અબજ લોકોનો નોંધપાત્ર હિસ્સો ધરાવે છે. આ બધું હોવા છતાં ચીને 1980માં વન ચાઈલ્ડ પોલિસી શરૂ કરી. આ યોજનાને કારણે ચીનની વસ્તીમાં ભારે ઘટાડો થયો હતો. અને તાજેતરના વર્ષોમાં, ચીને મહિલાઓને વધુમાં વધુ ત્રણ બાળકો પેદા કરવાની મંજૂરી આપી હતી. જો કે, સરેરાશ જન્મ દર હજુ પણ માત્ર 1.2 છે. આગામી વર્ષોમાં ચીનની વસ્તી ટોચ પર રહેશે અને તેમાં ઘટાડો થવાની ધારણા છે.
ચીનની એક બાળક નીતિએ કર્યો વસ્તી ઘટાડો
ચીનમાં વસ્તી વૃદ્ધિ સ્ટેબલ થઈ રહી છે અને સસ્તા શ્રમનો પુરવઠો અનુરૂપ થઈ શકે છે. દેશના કેટલાક ભાગોમાં ઉચ્ચ બેરોજગારી હોવા છતાં કુશળ મેન્યુઅલ લેબરની અછત વધુ સ્પષ્ટ થઈ રહી છે. બીજી તરફ ભારત અને તેની એક અબજથી વધુ લોકોની વધતી જતી વસ્તી થોડીક મંદી તો ઉઠાવી શકે છે, પરંતુ તેનો વિકાસ દર પણ ઘટી રહ્યો છે. ભારતનું ઔદ્યોગિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ચીન જેટલું મજબૂત નથી અને મોટાભાગની વસ્તી વૃદ્ધિ તેના ગરીબ પ્રદેશોમાં કેન્દ્રિત છે.