Business news : મહિલાઓને તેમના પૈતૃક સંપત્તિ એટલે કે પિતાની સંપત્તિ (father’s wealth) પર પુરુષો જેવા જ અધિકાર આપવામાં આવ્યા છે. જો કે દેશની મોટાભાગની મહિલાઓ પિતાની સંપત્તિમાં પોતાનો હિસ્સો લેતી નથી. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે સ્ત્રીઓને તેમના પતિ અને સાસુ-સસરાની સંપત્તિમાં (Property of mother-in-law) કેટલો અધિકાર છે? સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે પતિની સંપત્તિ પર પત્નીનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે, જ્યારે આ સંપૂર્ણપણે યોગ્ય નથી.
લગ્ન બાદ મહિલાઓ પોતાના માતા-પિતાનું ઘર છોડીને પતિના ઘરમાં રહેવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, તે તેમનું ઘર પણ બની જાય છે, પરંતુ તેમને પતિની સંપત્તિ પર અધિકાર મળતો નથી. આવો જાણીએ મહિલાઓને તેમના પતિ અને સાસરીયાની સંપત્તિમાં કેટલો અધિકાર છે.
પતિની સંપત્તિ પર પત્નીનો કેટલો અધિકાર છે?
મોટાભાગના લોકોનું માનવું છે કે પતિની સંપત્તિ પર પત્નીનો પૂરો હક છે, પરંતુ આ વાત સંપૂર્ણ રીતે સાચી નથી. આ પ્રોપર્ટી પર પત્ની ઉપરાંત બાકીના પરિવારનો પણ હક છે. પતિ દ્વારા મિલકતની કમાણી થતી હોય તો તેના પર પત્ની તેમજ માતા અને બાળકોનો હક હોય છે. જો કોઈ વ્યક્તિએ પોતાની વસિયતનામું જાળવી રાખ્યું હોય તો તેના મૃત્યુ બાદ તેના નોમિનીને તેની મિલકત મળી જાય છે. તે નોમિની તેની પત્ની પણ હોઈ શકે છે. બીજી તરફ જો કોઈ વ્યક્તિ વસિયતનામા વગર મૃત્યુ પામે છે તો તેની સંપત્તિ પત્ની ઉપરાંત માતા અને બાળકોમાં ભાગ પ્રમાણે વહેંચાઈ જાય છે.
પતિની પૈતૃક સંપત્તિ પર પત્નીનો અધિકાર
જો કોઈ મહિલાનો પતિ મૃત્યુ પામે છે, તો તેના પતિની પૈતૃક સંપત્તિ પર તેનો અધિકાર નથી. જોકે, પતિના મોત બાદ મહિલાને સાસરીના ઘરમાંથી કાઢી શકાય નહીં. જ્યારે સાસરીપક્ષે મહિલાને ભરણપોષણ આપવું પડે છે. ભરણપોષણની રકમ સાસુ-સસરાની આર્થિક સ્થિતિના આધારે કોર્ટ નક્કી કરે છે. જો મહિલાને સંતાન હોય તો તેમને પિતાના હિસ્સાની સંપૂર્ણ સંપત્તિ મળે છે. જો વિધવાના ફરી લગ્ન થઈ જાય તો તેને મળતું ભરણપોષણ બંધ થઈ જશે.
છૂટાછેડાના કિસ્સામાં સ્ત્રીને મિલકતનો હક
જો કોઈ મહિલા પોતાના પતિથી છૂટાછેડા લઈ લે છે, તો તે તેના પતિ પાસેથી ભરણપોષણ માંગી શકે છે. પતિ-પત્ની બંનેની આર્થિક સ્થિતિના આધારે પણ તેનો નિર્ણય લેવામાં આવે છે. છૂટાછેડાના કેસમાં માસિક ભરણપોષણ ઉપરાંત વન ટાઇમ સેટલમેન્ટનો પણ વિકલ્પ છે. છૂટાછેડા બાદ જો બાળકો માતા સાથે રહેતા હોય તો પતિએ પણ તેમનું ભરણપોષણ કરવું પડશે. સમજાવો કે છૂટાછેડાની સ્થિતિમાં પત્નીનો તેના પતિની સંપત્તિ પર કોઈ અધિકાર નથી. જો કે, મહિલાના બાળકોનો તેમના પિતાની સંપત્તિ પર સંપૂર્ણ અધિકાર છે. સાથે જ જો પતિ-પત્નીની કોઈ એવી મિલકત હોય જેમાં તે બંને માલિક હોય તો તેને સરખી રીતે વહેંચવામાં આવશે.