સરકારી કર્મચારીઓને તેમની નોકરી દરમિયાન ઘણી સુવિધાઓ વધારાની મળતી હોય છે. આ સાથે લોનની વિશેષ સુવિધામાં સામાન્ય નાગરિક કરતા વધારે છૂટછાટ આપવામાં આવે છે. લગભગ દરેક સરકારી કર્મચારી પોતાની નોકરી દરમિયાન આ સુવિધાનો લાભ લે છે. જેમાં સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે તમને લોન ચૂકવવાની સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા મળે છે અને તેના પર કોઈ વ્યાજ લેવામાં આવતું નથી. હવે તમે વિચારતા હશો કે એવી કઈ સ્કીમ છે જે વ્યાજ વગર લોનની સુવિધા આપે છે. તો ચાલો અમે તમને જણાવીએ કે સરકારી કર્મચારીઓને કેવી રીતે વ્યાજદર વગર લોન મળે છે.
વર્ષ 2004 પહેલા સરકારી નોકરી કરનારાઓ માટે જનરલ પ્રોવિડન્ટ ફંડ એટલે કે GPF ખાતું ખોલવામાં આવતું હતું. આ ખાતામાં કર્મચારીના પગારમાંથી દર મહિને ચોક્કસ રકમ કાપીને જમા કરવામાં આવતી હતી, જે નિવૃત્તિ અથવા નોકરી દરમિયાન જરૂરિયાત મુજબ મળતી હતી. આ ખાતાની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે તેમાંથી ઉપાડેલી રકમ પર કર્મચારીને વ્યાજ ચૂકવવું પડતું નથી. જોકે, 2004થી નવી પેન્શન સ્કીમ એટલે કે NPS લાગુ થયા બાદ સરકારી કર્મચારીઓ માટે GPF ખાતા ખોલવાનું બંધ થઈ ગયું હતું.
બે પ્રકારની લોન ઉપલબ્ધ
જીપીએફમાંથી બે પ્રકારની લોન લઈ શકાય છે. જો નોકરીના 15 વર્ષ વીતી ગયા હોય તો કર્મચારી કાયમી લોન લઈ શકે છે, જેમાં વધુમાં વધુ 75 ટકા અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં 90 ટકા રકમ ઉપાડી શકાય છે. આના પર કોઈ વ્યાજ વસૂલવામાં આવતું નથી અને જો તમારી નિવૃત્તિ માટે 10 વર્ષથી ઓછો સમય બાકી છે, તો આ પૈસા પરત કરવાની કોઈ જરૂર નથી. આનો અર્થ એ છે કે જો તમે પાત્ર છો તો તમારે EMI ચૂકવવી જોઈએ, અન્યથા તમારી પાસેથી વસૂલાત કરવામાં આવશે નહીં.
GPF ખાતામાં જમા કરવાનો નિયમ
દર મહિને સરકારી કર્મચારીના બેઝિક અને ડીએ પગારના 6 ટકા GPF ખાતામાં જમા થાય છે. આ ન્યૂનતમ રકમ છે, જ્યારે વધુમાં વધુ 100 ટકા પણ જમા કરી શકાય છે. એક રીતે આ પૈસા ભવિષ્ય માટે જમા છે. સરકાર તરફથી દર વર્ષે તેના પર વ્યાજ પણ મળે છે. હાલમાં, GPF પર વાર્ષિક વ્યાજ 7.1 ટકા છે, જે દર ક્વાર્ટરમાં બદલાતું રહે છે.
તમે લોન તરીકે કેટલા પૈસા લઈ શકો છો?
GPF પહેલા ખાતામાં જમા થયેલી કુલ રકમના 75 ટકા સુધી લોન લઈ શકાતી હતી. વર્ષ 2021માં સરકારે આના પર મર્યાદા લાદી અને માત્ર 10 ટકાથી 50 ટકા રકમ ઉપાડવાની સુવિધા આપી. જોકે, બાદમાં તેની મર્યાદા બદલીને 90 ટકા કરવામાં આવી હતી. પૈસા ઉપાડવાની મર્યાદા કર્મચારીની કુલ સેવા અવધિના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. જો કે, લોન ગમે તેટલા સમય માટે લેવામાં આવે, કર્મચારીએ તેના પર વ્યાજ ચૂકવવું જરૂરી નથી.
15 વર્ષથી ઓછી સેવા ધરાવતા કર્મચારીઓને કામચલાઉ લોન આપવામાં આવે છે. આમાં પણ કુલ જમા રકમના 75 ટકા અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં 90 ટકા ઉપાડી શકાય છે. આના પર પણ વ્યાજ વસૂલવામાં આવતું નથી, પરંતુ ઉપાડેલા નાણાં 24 સમાન હપ્તામાં પરત કરવા જરૂરી છે.