હિન્દી સિનેમાની સુપ્રસિદ્ધ ગાયિકા લતા મંગેશકરે પોતાના સુરીલા અવાજથી લાંબા સમય સુધી દર્શકોના દિલ જીતી લીધા. આજે પણ મધુર અવાજ અને મક્કમ સ્વરની વાત આવે તો લતા મંગેશકરનું જ ઉદાહરણ આપવામાં આવે છે. પોતાના સુંદર અવાજથી દુનિયાને દિવાના બનાવી દેનાર લતા મંગેશકરે આજે દુનિયાને અલવિદા કહી દેતા તેમના કરોડો ચાહકોની આંખોમાં આંસુ આવી ગયા છે.
28 સપ્ટેમ્બર, 1929ના રોજ ઈન્દોરમાં જન્મેલા લતા મંગેશકરની તબિયત છેલ્લા કેટલાક સમયથી નાદુરસ્ત ચાલી રહી હતી. તે છેલ્લા 12 દિવસથી હોસ્પિટલમાં દાખલ હતી. તેમને કોરોના ચેપ તેમજ ન્યુમોનિયાના કારણે મુંબઈની બ્રીચ કેન્ડી હોસ્પિટલના આઈસીયુમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યારથી ચાહકો તેના સ્વાસ્થ્ય માટે પ્રાર્થના કરી રહ્યા હતા. આજે જ્યારે તે તેના તમામ પ્રિયજનોને છોડીને ચિરાનીન્દ્રમાં સૂઈ ગયા, ત્યારે ચાહકો તેને ભીની આંખો સાથે યાદ કરી રહ્યા છે.
લતા દીદી પોતાના અવાજના રૂપમાં લોકોના મનમાં હંમેશા જીવંત રહેશે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે, લતા મંગેશકર આ પહેલા પણ મૃત્યુનો સામનો કરી ચૂકી હતા, પરંતુ તેમણે જીવનની લડાઈ જીતી લીધી. 33 વર્ષની ઉંમરે સ્વરા નાઈટીંગેલને મારી નાખવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમને ઝેર આપવામાં આવ્યું હતું. લતા દીદીના જીવનનો આ સૌથી ખરાબ તબક્કો હતો.
વર્ષ 1962 ની વાત છે, કહેવાય છે કે એક દિવસ સવારે ઉઠતાની સાથે જ તેમને પેટમાં ખૂબ દુખાવો થવા લાગ્યો. તેની તબિયત એટલી બગડવા લાગી હતી કે તે પોતાની જગ્યાએથી ખસી પણ શકતી નહોતી. આ પછી તેમણે લીલા રંગની ઉલ્ટી થવા લાગી અને તેનું આખું શરીર ધ્રૂજવા લાગ્યું. લતા મંગેશકરની હાલત બગડતી જોઈને ડૉક્ટરને બોલાવવામાં આવ્યા. ડૉક્ટરે તેમને દવા આપી, પરંતુ તેમના કેટલાક ટેસ્ટ પણ કરાવ્યા, જેમાં જાણવા મળ્યું કે લતા મંગેશકરને ઝેર આપવામાં આવ્યું હતું.
આ ઝેરની અસર એવી હતી કે લતા મંગેશકર દિવસે દિવસે નબળા પડી ગયા અને તેમણે પથારી પકડી લીધી. એવું પણ કહેવાય છે કે ડોક્ટરે તો લતા દીદીને કહી પણ દીધું હતું કે હવે તે ક્યારેય ગાશે નહીં. પરંતુ તેમના એક ઈન્ટરવ્યુમાં લતા મંગેશકરે આ વાતને નકારી કાઢી હતી અને કહ્યું હતું કે ડોક્ટરે મને કહ્યું ન હતું કે હું ક્યારેય ગાવા સક્ષમ નહીં થઈ શકું. ઊલટું, તેમણે તેમના સ્વસ્થ થવા માટે ડૉક્ટરનો આભાર માન્યો અને કહ્યું કે તેઓ નિશ્ચિત છે કે તેઓ લતાજીનો ઇલાજ કરવાનું ચાલુ રાખશે.
સ્વરા નાઇટિંગલે એ પણ જણાવ્યું કે આ ઝેરને કારણે તેણે પોતાનો અવાજ ગુમાવ્યો નથી. જો કે, જેઓ જાણે છે તેઓ એમ પણ કહે છે કે પ્રખ્યાત કવિ અને ગીતકાર મજરૂહ સુલતાનપુરીએ પણ લતા મંગેશકરના સાજા થવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. એવું કહેવાય છે કે લતાજીને ખુશ કરવા તેઓ દરરોજ સાંજે તેમના ઘરે જતા અને તેમને કવિતાઓ સંભળાવતા. લતાજીએ પોતે પણ કબૂલ્યું હતું કે જો મજરૂહ સુલતાનપુરી ન હોત તો તેમના ખરાબ સમયમાંથી બહાર નીકળવું ખૂબ મુશ્કેલ હતું.
દિવસો વીતતા ગયા અને સ્વર નાઇટિંગલે ફરી એકવાર સંગીતની દુનિયામાં પુનરાગમન કર્યું. રિકવરી પછીનું તેમનું પહેલું ગીત ‘કહીં દીપ જલે કહીં દિલ’ હતું જે હેમંત કુમારે કમ્પોઝ કર્યું હતું. એવું કહેવાય છે કે લતા મંગેશકરને ઝેર આપનાર વ્યક્તિ બીજું કોઈ નહીં પણ તેનો રસોઈયો હતો, જે તે દિવસથી ફરાર હતો. આ અંગે વાત કરતા લતા મંગેશકરે ખુલાસો કર્યો હતો કે તેમને આ વાતની જાણ થઈ હતી, પરંતુ તેમની પાસે આ વાતનો કોઈ પુરાવો ન હોવાને કારણે તેમણે તેમની વિરુદ્ધ કોઈ કાર્યવાહી કરી ન હતી.