Religion News: પંચાંગ અનુસાર, દર વર્ષે ભાદ્રપદ મહિનાની શુક્લપક્ષની દ્વાદશી તિથિએ વામન જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતા છે કે, ત્રેતાયુગમાં આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુએ પૃથ્વી પર વામન અવતારમાં જન્મ લીધો હતો. વામન દેવના અવતારને ભગવાન વિષ્ણુનો પાંચમો અવતાર માનવામાં આવે છે. આ પહેલા ભગવાને મત્સ્ય, કુર્મ, વરાહ અને નરસિંહના અવતારોમાં જન્મ લીધો હતો.
આ તારીખે વામન દેવનો જન્મ થયો હોવાથી તેને વામન જયંતિ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેને વામન દ્વાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે વ્રત રાખીને વામનદેવની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે વામન જયંતિ 26 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. એવી માન્યતા છે કે વામન દેવની પૂજા કરવાથી જીવનના દુ:ખ, પીડા અને દરિદ્રતા દૂર થઈ જાય છે.
ભગવાન વિષ્ણુને શા માટે વામન અવતાર લેવો પડ્યો?
વેદ અને પુરાણોમાં ભગવાન વિષ્ણુના 10 અવતારોનું વર્ણન છે, જેમાં વામન પાંચમો અવતાર છે. જ્યારે પણ બ્રહ્માંડમાં કોઈ આપત્તિ કે સંકટ આવે ત્યારે શ્રી હરિ અવતારમાં જન્મ લેતા અને તેને દૂર કરતા. ભગવાન વિષ્ણુનો વામન અવતાર પણ આ જ હેતુ માટે થયો હતો. ભગવાન વિષ્ણુના વામન અવતાર વિશે એવી માન્યતા છે કે ભગવાન વિષ્ણુએ ભગવાન ઇન્દ્રને સ્વર્ગનું રાજ્ય પાછું આપવા અને અત્યંત શક્તિશાળી રાક્ષસ રાજા બલિનું અભિમાન તોડવા માટે વામન અવતાર લેવો પડ્યો હતો. ચાલો જાણીએ ભગવાન વિષ્ણુના વામન અવતાર સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા.
વામન જયંતિ 2023 પૌરાણિક કથા
રાક્ષસ રાજા બલી ખૂબ જ શક્તિશાળી હતો અને તેણે પોતાની શક્તિથી ત્રણેય લોકને કબજે કર્યા. રાજા બલી ક્રૂર હોવા છતાં પણ તેને પોતાની શક્તિનો ખૂબ જ ગર્વ હતો. પરંતુ તેની સાથે તે ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત પણ હતા અને ખૂબ જ દાન પણ કરતા હતા. આ કારણથી ઈન્દ્રદેવને બદલે તેમને સ્વર્ગના સ્વામી બનાવવામાં આવ્યા.
જ્યારે બાલી દેવી-દેવતાઓને પરેશાન કરવા લાગ્યો
પરંતુ જેમ જ બાલીને સ્વર્ગનો સ્વામી બનાવવામાં આવ્યો, તેણે પોતાની સત્તા અને પદનો દુરુપયોગ કર્યો અને તમામ દેવી-દેવતાઓને પરેશાન કરવા લાગ્યા. બાલીના અત્યાચારથી સ્વર્ગના તમામ દેવી-દેવતાઓ ખૂબ જ નારાજ થઈ ગયા અને આ પછી બધાએ ભગવાન વિષ્ણુને મદદ માટે વિનંતી કરી. ઇન્દ્રદેવે પણ સ્વર્ગ પર ફરીથી નિયંત્રણ મેળવવા માટે ભગવાનને પ્રાર્થના કરી. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ તમામ દેવી-દેવતાઓને આશ્વાસન આપ્યું કે તેઓ રાજા બલિનું અભિમાન તોડીને ત્રણેય લોકને તેમના કબજામાંથી મુક્ત કરાવશે. આ વચનને પરિપૂર્ણ કરવા માટે, ભગવાન વિષ્ણુનો જન્મ ત્રેતાયુગમાં ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની બારમી તારીખે માતા અદિતિ અને ઋષિ કશ્યપના પુત્ર તરીકે પૃથ્વી પર થયો હતો. તેને ભગવાન વિષ્ણુનો વામન અવતાર કહેવામાં આવે છે.
ભગવાન વિષ્ણુએ વામન અથવા બટુક બ્રાહ્મણનું રૂપ ધારણ કર્યું અને રાજા બલી પાસે ગયા. આ રૂપમાં તેના એક હાથમાં છત્ર અને બીજા હાથમાં લાકડું હતું. વામન દેવે બાલીને ત્રણ પગથિયાંની જમીન દાનમાં આપવા વિનંતી કરી. બાલી તેની પ્રતિબદ્ધતા અને દાન માટે પ્રખ્યાત હતો. તેથી, રાક્ષસોના ગુરુ શુક્રાચાર્યએ કોઈ પણ પ્રકારનું વચન આપતા પહેલા રાજા બલિને ચેતવણી આપી હતી, પરંતુ તેમ છતાં રાજા બલિએ બ્રાહ્મણના પુત્રને ત્રણ પેસ જમીન આપવાનું વચન આપ્યું હતું.
5 દિવસની વરસાદની નવી આગાહીથી ગુજરાતીઓ ઘેરી ચિંતામાં પડ્યાં, જાણો ક્યાં જિલ્લામાં કેટલો વરસાદ ખાબકશે!
વામન દેવે સ્વર્ગ અને પૃથ્વીને બે પગલામાં માપ્યા
આ પછી વામન દેવે વિશાળ રૂપ ધારણ કર્યું અને તેમણે એક પગથી સમગ્ર પૃથ્વી અને બીજા પગથી સમગ્ર સ્વર્ગ માપ્યું. આ પછી, જ્યારે ત્રીજા પગ માટે કંઈ બચ્યું ન હતું, ત્યારે રાજા બલિએ પોતાનું માથું આગળ કર્યું અને વામનદેવને તેના માથા પર પગ મૂકવા કહ્યું. આ રીતે ભગવાને બલિદાનનું અભિમાન તોડી નાખ્યું. પરંતુ તેઓ બાલીની પ્રતિબદ્ધતાથી ખૂબ જ ખુશ થયા અને આ પછી તેને અંડરવર્લ્ડનો રાજા બનાવ્યો. વામન દેવે રાજા બલિના મસ્તક પર પગ મૂકતાની સાથે જ તે તરત જ અંડરવર્લ્ડમાં પહોંચી ગયો અને ભગવાન વિષ્ણુની કૃપાથી બલિએ અનંતકાળ માટે અંડરવર્લ્ડ પર શાસન કર્યું.