ઓટીઝમ એક એવો રોગ છે જેમાં બાળકના અંગો કામ કરવાનું બંધ કરી શકે છે. આ જીવનભર સમસ્યાઓનું કારણ બને છે. બરફી ફિલ્મમાં પ્રિયંકા ચોપરાએ ભજવેલું પાત્ર ઓટિઝમથી પીડિત હતું. જો આપણે બાળપણમાં જ તેના લક્ષણોને ઓળખીએ તો આ રોગને વધુ સારી રીતે નિયંત્રિત કરી શકીશું.
આમિર ખાનની પ્રખ્યાત તસવીર તારે જમીન પર. આ ફિલ્મમાં ઈશાન અવસ્થીના પાત્રને જોઈને કોઈ કહી શકે નહીં કે તેને ઓટિઝમ છે. પરંતુ તેને ઓટીઝમ હતો. એવી જ રીતે ફિલ્મ ‘બરફી’માં પ્રિયંકા ચોપરાનું પાત્ર પણ ઓટિઝમથી પીડિત હતું. ઓટીઝમ એ મગજના વિકાસ સાથે સંબંધિત વર્તણૂકીય સ્થિતિ છે જેમાં બાળક અન્ય લોકો સાથે હલનચલન કરવામાં અને વાતચીત કરવામાં ખૂબ જ અસ્વસ્થતા અનુભવે છે. ઓટીઝમના કિસ્સામાં બાળક હંમેશા ભયભીત રહે છે. આ એક એવો રોગ છે જેમાં બાળક એક જ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ કરતું રહે છે. બાળકને સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓમાં ઘણી મુશ્કેલી પડે છે. સમસ્યા એ છે કે બાળક મોટું થાય ત્યારે પણ પરિસ્થિતિ એવી જ રહે છે. પરંતુ જો તમે શરૂઆતમાં ધ્યાન આપો, તો આગળનો રસ્તો ઘણો સરળ બની જાય છે.
ઓટીઝમ શું છે?
ઓટીઝમ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં મગજમાં જન્મજાત વિકૃતિ વિકસે છે. આને ઓટીઝમ સ્પેક્ટ્રમ ડિસઓર્ડર કહેવામાં આવે છે. આમાં, બાળક તેના વર્તન, સામાજિક સંપર્ક અને અન્ય લોકો સાથેની ક્રિયાપ્રતિક્રિયામાં સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે. ઓટીઝમમાં અનેક પ્રકારના લક્ષણો એકસાથે જોવા મળે છે, તેથી તેમાં સ્પેક્ટ્રમ શબ્દ ઉમેરવામાં આવ્યો છે. અગાઉ, બાળકોમાં બનતી ઘણી વિકૃતિઓ જેમ કે ઓટીઝમ, એસ્પરજર સિન્ડ્રોમ, બાળપણના વિઘટનશીલ ડિસઓર્ડરને અલગ ડિસઓર્ડર તરીકે ગણવામાં આવતા હતા પરંતુ હવે તે બધાને ઓટીઝમ સ્પેક્ટ્રમ ડિસઓર્ડર કહેવામાં આવે છે.
ઓટીઝમ ક્યારે શરૂ થાય છે?
કેટલાક બાળકોમાં એક વર્ષની ઉંમરે ઓટીઝમ શરૂ થાય છે. પરંતુ 18 થી 24 મહિનાની વચ્ચે, ઓટીઝમના સ્પષ્ટ સંકેતો દેખાવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો આ સમયગાળા દરમિયાન તેની ઓળખ કરવામાં આવે તો, આ રોગને ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
ઓટીઝમના લક્ષણો
1. પોતાની ધૂનમાં ખોવાઈ જવું – ઓટીઝમવાળા બાળકો પોતાની ધૂનમાં ખોવાયેલા રહે છે. એ જ વસ્તુઓ કરો. જો કોઈ નામથી બોલાવે તો પણ તે જવાબ આપતો નથી. તે સૂરમાં ખોવાયેલો રહે છે.
2. શીખવામાં મુશ્કેલી – ઓટીઝમથી પીડિત બાળકને અન્ય વસ્તુઓ શીખવામાં ઘણી મુશ્કેલી પડે છે. તેના શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો છતાં, તે નવી વસ્તુઓ શીખવામાં અસમર્થ છે. પરંતુ કેટલાક બાળકોમાં શીખવાની અદભૂત ક્ષમતા હોય છે.
3. આંખનો સંપર્ક કરવામાં અસમર્થતા – જ્યારે બાળક એક વર્ષનું થાય છે, ત્યારે તે અન્ય લોકો સાથે આંખનો સંપર્ક કરવાનું ટાળે છે. જો કે, જુદા જુદા બાળકોમાં જુદા જુદા લક્ષણો જોવા મળે છે.
4. બુદ્ધિનો અભાવ અથવા મોટાભાગે કેટલાક બાળકોમાં સામાન્ય કરતાં ઓછી બુદ્ધિ હોય શકે છે. જો કે, કેટલાક બાળકોની બુદ્ધિ સામાન્ય કરતાં ઘણી વધારે હોય છે. આવા બાળકો ખૂબ જ ઝડપથી શીખે છે પરંતુ તે અન્ય લોકોને સમજાવવામાં અસમર્થ હોય છે કારણ કે તેમને અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
5. સામાન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં મુશ્કેલી – કેટલાક બાળકોને સામાન્ય પ્રવૃત્તિઓ કરવામાં મુશ્કેલી પડે છે. તે પોતાનું રોજનું કામ પણ યોગ્ય રીતે કરી શકતો નથી.
6. રોબોટ જેવો અવાજ – કેટલાક બાળકોને બોલવામાં પણ તકલીફ પડે છે. તે રોબોટના અવાજની જેમ બોલવાનું શરૂ કરે છે. બરફી ફિલ્મમાં પ્રિયંકા ચોપરા આવું બોલતી હતી.
સારવાર કેવી રીતે કરવામાં આવે છે?
ઓટીઝમનો કોઈ 100% ઈલાજ નથી, પરંતુ જો શરૂઆતમાં જ ડોક્ટર પાસે લઈ જવામાં આવે તો આ ડિસઓર્ડરને ઘણી હદ સુધી કાબૂમાં લઈ શકાય છે. પૂર્વશાળાથી આ અધિકાર પર ધ્યાન આપવું મહત્વપૂર્ણ છે. આને ઘણા મોરચે સારવારની જરૂર છે. માતા-પિતા અને પરિવારને પણ તાલીમ આપવામાં આવે છે. આ સિવાય શાળામાં તેમની સાથે અલગ વ્યવહાર કરવામાં આવે છે. ડોકટરો મનોવૈજ્ઞાનિક ઉપચાર આપે છે. કેટલીક દવાઓ પણ આપવામાં આવે છે. તેથી, જો તમે તમારા બાળકોમાં આ લક્ષણો જુઓ છો, તો તેમને તરત જ ડૉક્ટર પાસે લઈ જાઓ.