Explainer : શું બ્રેક સિસ્ટમ્સવાળી કાર માટે કોઈ અવકાશ તકનીકનો ઉપયોગ કરી શકાય છે? સ્પેસક્રાફ્ટને કાર જેવી બ્રેક સિસ્ટમની જરૂર હોતી નથી. પરંતુ એવું થયું છે. અવકાશયાનની ઉડાન સુધારવા માટે નાસાની ટેકનિકનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો અને પરંતુ એક એન્જિનિયરે તેનો ફાયદો ઉઠાવીને કારની બ્રેક સિસ્ટમમાં સુધારો કર્યો હતો, જેના પરિણામે નવી બ્રેક સિસ્ટમ વધુ અસરકારક બની હતી. ચાલો જાણીએ કે તે ટેકનોલોજી શું છે અને બ્રેક સિસ્ટમમાં તેનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવામાં આવ્યો હતો?
નાસાની ટેકનોલોજી શું છે?
સ્પેસ ફ્લાઇટનો સૌથી મોટો પડકાર વાહનનું વજન ઘટાડવાનો છે, તેમજ એન્જિનમાં પેદા થતી ગરમીના વધુ પડતા જથ્થામાંથી વાહનને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના કેવી રીતે બહાર નીકળવું તે છે. આ માટે નાસાના સંશોધકોએ પીરિયોડિક વેવ રોટર ટેકનોલોજી વિકસાવી હતી.
શું છે આ રોટર ટેકનોલોજી?
દરેક મશીનના ફરતા ભાગને રોટર કહેવામાં આવે છે, જેનું કામ અથવા યાંત્રિક ઊર્જા બીજા ભાગમાં સ્થાનાંતરિત કરવાનું છે. નાસા રેડિયેશન, ફોર્સ્ડ કન્વેક્શન અને બ્રેક રોટરની સપાટી પર હવાના પ્રવાહના સંયોજનનો ઉપયોગ કરે છે જેથી અવકાશયાન એન્જિનના રોટરના ભારને ઘટાડી શકાય. એમાં કઈ સામગ્રી છે, એનું ઘણું મહત્ત્વ છે. રોટર એસેમ્બલીની ડિઝાઇનનો હેતુ રોટર પરના પાર્ટ્સનું વજન ઘટાડવાનો અને રોટરમાં સોજો, બિનજરૂરી દબાણ, ગરમીને કારણે ઘર્ષણ જેવી ઘણી સમસ્યાઓને ઘટાડવાનો છે.
કારની બ્રેક સિસ્ટમ સાથે પણ આવો જ પડકાર
રસપ્રદ વાત એ છે કે, આ બંને પડકારોનો સામનો કારની બ્રેક સિસ્ટમને પણ થાય છે. અને જો તેની ડિઝાઇનના ઉદ્દેશ્યો સમાન હોય, તો નાસાની તકનીક આ પ્રાપ્ત કરે છે. અલાબામાના હન્ટ્સવિલેમાં નાસાના માર્શલ સ્પેસ ફ્લાઇટ સેન્ટરના સ્ટ્રક્ચરલ મટિરિયલ્સ એન્જિનિયર જોનાથન લી કોવિડ લોકડાઉન દરમિયાન ડિસ્ક બ્રેક્સ વિશે વિચારી રહ્યા હતા, વધુ સારી ઓટોમોબાઇલ ડિસ્ક બ્રેક્સ ડિઝાઇન કરવા માટે સંપૂર્ણપણે નવી રીત શોધી રહ્યા હતા.
કારની બ્રેક સિસ્ટમમાં સમસ્યા
વ્હીલના ઓછા વજનનો મતલબ એ છે કે વાહન બ્ર્ોક મારવા માટે ઓછી ઊર્જાનો ઉપયોગ કરશે અને ઝડપ વધારશે. પરંપરાગત બ્ર્ોક ડિસ્ક ભારે હોય છે કારણ કે તેમાં ધાતુની બે પ્લેટો હોય છે જે તેમાંથી પસાર થતી હવા દ્વારા ઠંડી પડે છે. આ બહુ કાર્યક્ષમ ડિઝાઇન નથી કારણ કે બ્રેક પેડ્સ સાથેના ઘસારાને કારણે ડિસ્કની બાહ્ય સપાટી ગરમ થાય છે, જ્યારે આંતરિક સપાટીઓ ઠંડી હોય છે. લી ગરમ સપાટીઓને ઠંડી કરવા માંગતો હતો.
બ્રેક્સ કેવી રીતે સારી થઈ
લીએ નાસાની પીરિયોડિક વેવ રોટર ટેકનિકનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જેમાં જ્યારે ડિસ્ક ફરે છે ત્યારે એ જ સપાટીને હવા દ્વારા ઠંડી કરવામાં આવે છે જે બ્રેક પેડને અથડાય છે. રોકેટના રોટરમાં પણ આવું જ થાય છે. લીએ ડિસ્કની સપાટી પર ઘણા લાંબા છિદ્રો ઉમેર્યા. ચક્રના પરિભ્રમણને કારણે, આ છિદ્રોમાંથી હવા બહાર આવે છે અને ગરમીને બહાર કાઢે છે. તેનાથી સપાટી ઠંડી પડે છે અને બ્રેકમાં વધારે ઊર્જાનો ઉપયોગ થતો નથી.
ગુજરાતમાં ઠંડી આ તારીખથી તમામ રેકોર્ડ તોડશે, પરેશ ગોસ્વામીની હાડ થીજવતી ઠંડીની ચેતવણી
આજે ફરી સસ્તું થયું સોનું, જાણો હવે તમારા શહેરમાં 24 કેરેટ અને 22 કેરેટના સોનાના ભાવ શું છે?
સબસિડી પર ખેડૂતોને મળશે કૃષિ ઉપકરણો, 20 ડિસેમ્બર પહેલા કરો અરજી, આ છે વેબસાઈટ
આ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ ઓર્બિસ બ્રેક્સ નામની કંપની કરી રહી છે. તેનાથી બ્રેક સિસ્ટમની કાર્યક્ષમતામાં 30 ટકાનો વધારો થાય છે. એટલું જ નહીં, આ સિસ્ટમ્સ ઓછી કિંમતની પણ છે. આ સિવાય કંપની આ બ્રેક્સ પણ એવી બનાવી રહી છે કે તેના ઘસારાથી ઉત્સર્જિત થતા સૂક્ષ્મ કણોનું પ્રમાણ એકદમ ઘટી જશે. ફોર્ડ મસ્તાંગ અને ટેસ્લા પહેલાથી જ આ ટેક્નોલોજીથી બ્રેક સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે ઇલેક્ટ્રિક કાર પણ તેનો ઉપયોગ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.